Tek Dozluk Psikedelik İlaç, Bilişsel Esneklikte Büyüleyici Bir Etkiye Sahip Çıktı

Tek Dozluk Psikedelik İlaç, Bilişsel Esneklikte Büyüleyici Bir Etkiye Sahip Çıktı

Tek Dozluk Psikedelik İlaç, Bilişsel Esneklikte Büyüleyici Bir Etkiye Sahip Çıktı

Yeni bir çalışma, tek doz psikedelik ilaç 2,5-dimethoxy-4-iodoamphetamine’in (DOI) farelerde beyin yapısı ve bilişsel esneklikte uzun süreli değişikliklere yol açabileceğini ortaya koydu.

Araştırmacılar, DOI ile tedavi edilen farelerin daha önce gözden kaçan ipuçlarına daha uyumlu hale geldiğini ve deneyimlerinden daha verimli bir şekilde öğrenmelerini sağladığını buldular.



Bu etkilerin, ilaç uygulamasının zamanlamasına ve hayvanların tedaviden sonraki deneyimlerine bağlı olduğu görüldü.

DOI, öncelikle beyindeki serotonin reseptörlerini aktive ederek etki eden amfetamin sınıfından sentetik bir psikedelik’tir. Algıda uzun süreli değişikliklere neden olduğu bilinmektedir ve nöroplastisiteyi veya beynin yeni bağlantılar kurma yeteneğini teşvik etme kabiliyeti açısından incelenmiştir. Ancak bu çalışmaların çoğu, ilaç uygulamasının hemen ardından kısa vadeli etkilere odaklanmıştır.

Beyindeki bu yapısal değişikliklerin uzun vadeli davranışsal adaptasyonlara, özellikle de ruh sağlığı ve refahının temel bir özelliği olan bilişsel esnekliğe nasıl dönüştüğü hakkında daha az şey bilinmektedir.

Bilişsel esneklik, yeni bilgilere veya değişen koşullara yanıt olarak kişinin düşüncesini veya davranışını uyarlama yeteneğidir ve bu yetenekteki bozukluklar genellikle depresyon, anksiyete ve obsesif-kompulsif bozukluk gibi ruh sağlığı bozukluklarıyla bağlantılıdır.

“Araştırma ilgi alanlarım genel olarak bilişsel esneklik ve bunun beyin plastisite değişiklikleriyle ilişkisi. Birçok nöropsikiyatrik durum ortak bir bilişsel katılık semptomunu paylaşıyor, bu nedenle nöroplastisiteyi artırmanın sıkışmış bir beyni çözmek için daha esnek bir bilişsel durumun kilidini nasıl açabileceğini incelemek istedim. Doktora teklifimi yazarken, psychedelic furyası yeni yeni yükselmeye başlamıştı ve beni cezbeden şey, bu ilaçları hızlı ve kalıcı nöroplastisiteyi tetiklemek için bir araç olarak kullanabileceğim fikriydi,” diyor Merima Šabanović.

“Serotonerjik psychedelic bileşikler son zamanlarda çeşitli psikiyatrik durumlar için umut verici tedaviler olarak ortaya çıkmıştır, ancak altta yatan mekanizmalar belirsizliğini korumaktadır. Bu bileşiklerin beynin yapısını ve işlevini değiştirme kapasitesini hızla artırma kabiliyetinin geniş davranışsal değişimler için katalizör olabileceği öne sürülmüştür, ancak özellikle tedavi sonrası uzun bir süre boyunca ölçülebilir bir bilişsel değişim için kanıt eksiktir.”

Sabanovic’in Oxford Üniversitesi’nde doktora adayı olduğu dönemde gerçekleştirilen çalışma, DOI’nin yapısal ve bilişsel etkilerini değerlendirmek üzere genç yetişkin fareler üzerinde yürütüldü.

Araştırmacılar farelere tek bir doz DOI uyguladı ve ardından bilişsel esnekliği ölçmek için tasarlanmış karmaşık bir tersine öğrenme görevi kullanarak davranışlarını değerlendirdi.

Bu görev, farelerin davranışlarını değişen ödül modellerine göre uyarlamalarını gerektirdi ve araştırmacıların hayvanların hem olumlu hem de olumsuz sonuçlardan ne kadar iyi öğrenebildiklerini görmelerini sağladı.

Davranışsal testlere ek olarak, araştırmacılar DOI tedavisini takiben beyin yapısındaki değişiklikleri değerlendirmek için beyin görüntülemesi yaptılar.

Beyin hacmindeki değişiklikleri aramak için manyetik rezonans görüntüleme (MRI) kullandılar ve duyusal işleme ve bilişsel kontrol ile ilişkili bölgelere odaklandılar. Erken yapısal değişiklikleri yakalamak için ilaç uygulamasından 24 ila 36 saat sonra ve uzun vadeli etkileri araştırmak için birkaç hafta sonra farelerden beyin örnekleri toplandı.

Araştırmacılar ayrıca, ilaç sonrası deneyimlerin sonuçları etkileyip etkilemediğini araştırmak için ilaç tedavisi ile test arasındaki zamanlamayı da değiştirdiler.

Bazı durumlarda farelerin DOI tedavisini takip eden günlerde öğrenme görevlerine devam etmelerine izin verilirken, diğer durumlarda ilaç sonrası deneyim eksikliğinin bilişsel esnekliklerini nasıl etkileyeceğini görmek için bu görevlerden men edildiler.

Šabanović ve meslektaşları, tek bir DOI dozunun sadece bir gün içinde beyin yapısında ölçülebilir değişikliklere yol açtığını doğruladı. Özellikle, korteksin duyusal ve çağrışım alanlarının yanı sıra üst düzey bilişsel süreçlerde yer alan subkortikal yapılar da dahil olmak üzere çeşitli beyin bölgelerinin hacminde önemli artışlar buldular.

Bu bulgular, psychedelics’in dendritik dikenlerde ve sinaptik bağlantılarda hızlı büyümeyi teşvik ettiğini gösteren önceki araştırmalarla uyumludur; bunların her ikisi de nöroplastisitenin belirteçleridir.

Ancak en ilginç bulgular, araştırmacılar DOI’nin farelerin tersine öğrenme görevindeki bilişsel esnekliğini nasıl etkilediğine baktıklarında ortaya çıktı.

Başlangıçta, DOI ile tedavi edilen fareler, kontrol grubuna kıyasla genel karar verme doğruluğunda önemli bir gelişme göstermedi. Ancak araştırmacılar ödül yapısında ani bir değişiklik gibi yeni bir zorluk ortaya koyduklarında, DOI ile tedavi edilen fareler benzersiz bir öğrenme stratejisi sergiledi.

Öncelikle ödüllerden öğrenen kontrol farelerinin aksine, DOI ile tedavi edilen fareler ödüllerin yokluğundan veya “ödül eksikliklerinden” öğrenmeye başladı. Bu, bilişsel stratejide bir değişimi temsil ediyor ve daha önce göz ardı edilen olumsuz geri bildirimlere karşı artan duyarlılığı gösteriyor.

Araştırmacılar ayrıca bu bilişsel etkilerin hemen ortaya çıkmadığını, zaman içinde geliştiğini tespit etti. DOI tedavisinden bir hafta sonra yeni bir mücadeleye tabi tutulan fareler, yeni görev yapısına uyum sağlama becerilerinde önemli gelişmeler göstermiştir; bu da DOI’nin bilişsel esneklik üzerindeki faydalarının ortaya çıkması için zaman gerektiğini düşündürmektedir.

İlginç bir şekilde, araştırmacılar fareleri ilaç tedavisinden sadece bir gün sonra test ettiklerinde, bu gelişmeleri gözlemlemediler; bu da ilaç sonrası mücadelenin zamanlamasının ilacın bilişsel esnekliği nasıl etkilediği konusunda kritik bir rol oynadığını düşündürmektedir.

Çalışma ayrıca farelerin DOI tedavisini takip eden hafta boyunca yaşadıkları deneyimlerin çok önemli olduğunu gösterdi. Bu süre zarfında öğrenme görevini uygulamaya devam etmelerine izin verilen fareler bilişsel esneklikte daha fazla gelişme gösterirken, görevden men edilenler aynı düzeyde gelişme göstermedi. Aslında, ikinci grup bazı durumlarda kontrol grubundan daha kötü performans gösterdi, bu da DOI’nin bilişsel faydalarının ilaç uygulandıktan sonra devam eden bilişsel katılıma bağlı olabileceğini düşündürmektedir.

Šabanović PsyPost’a yaptığı açıklamada, “Bu çalışmada, tek bir orta doz psychedelic ilaç (±)-DOI’nin farelerin karmaşık bir karar verme görevinde ne kadar uyarlanabilir olabileceği üzerinde uzun vadeli etkileri olduğunu ortaya çıkardık” dedi. “Çarpıcı bir şekilde, (±)-DOI bilişsel stratejide bir paradigma değişimine neden oldu, öyle ki hayvanlar bu görevde test ettiğimiz farelerde daha önce hiç görülmemiş ödül ihmallerine karşı yeni bir duyarlılık geliştirdi. Genellikle fareler ödül almadıkları denemeleri görmezden gelirler, bu da bizim bir sınavda sadece doğru yaptığımız sorulardan öğrenip yanlış yaptıklarımızı tamamen görmezden gelmemize benzer. Ancak, önceden (±)-DOI enjekte edilen fareler, tedaviden sonraki haftalarda daha önce göz ardı edilen bu ipuçlarını kullanabildiler ve sonuç olarak görevde daha iyi performans gösterdiler.”

“Temel fikir basit olsa da – bileşik sistemden ayrıldıktan günler ve haftalar sonra tek bir psychedelic tedavisinin bilişsel etkilerini bulmak – farelerde karmaşık bilişsel görevler aylarca günlük eğitim ve test gerektirdiğinden ve bulguların garantisi olmadığından yaklaşım riskliydi. Sonuçta sağlıklı fareleri test ediyorduk, kurtarılacak bir eksiklik yoktu ve fareler aslında başlangıçta bu görevde çok iyiydiler. Dolayısıyla, performansın değişmesi için sadece küçük bir pencere varken, bu ilacın tek bir dozunun tedaviden haftalar sonra bu kadar büyük ve benzersiz etkilere sahip olabileceğini görmek bizi şaşırttı.”

Šabanović, “Deneylerimizi yaptığımız sırada yaptığımız için bir bakıma şanslıydık, çünkü önce ‘iyi’ olumlu sonuçları aldık – stratejideki değişim ve bilişsel zorluktan önceki bir haftalık boşlukla daha iyi uyum sağlama,” diye açıkladı. “Geriye dönüp baktığımızda, iki tur olumsuz sonuç almış olsaydık, zamanında mezun olmak için acele etmemle birlikte projeden vazgeçebilirdik. Ancak yine de olumlu bir sonuçla ilgili ilk heyecanımızı kontrol ettik ve bu bulgulara ihtiyatla yaklaştık.”

“Proje için bir sonraki ‘büyük şeyin’ ne olabileceğine atlamak yerine, sonuçlarımızı başka nelerin açıklayabileceğini, özellikle de ilaç tedavisi ile yeni meydan okuma arasındaki bir haftalık boşluğun anahtar olup olmadığını merak ettik. Gördüğümüz davranışı neyin şekillendirdiğini deşifre etmek için çok zaman alıcı olsa da titiz kontrollere odaklandık.”

Šabanović sözlerine şöyle devam etti: “Daha sonra, fareleri (±)-DOI enjeksiyonundan bir gün sonra test ettiğimizde veya hayvanlar ilaç tedavisi ile yeni kuralın tersine çevrilmesi arasında eğitimden men edildiğinde etkiler olmadığından, yeni uyum yeteneği üzerindeki önemli etkinin tedaviden hemen sonra ortaya çıkmadığı ortaya çıktı.” “Tartışmalarımıza konu olmaya devam eden en önemli kavram konsolidasyondu – moleküler ve nöronal değişikliklerin, çevre tarafından yönlendirilen bir ‘aşağı doğru plastisite’ budama süreci yoluyla beyin devresinde kalıcı değişikliklere dönüştüğü yavaş süreç. Psychedelics ile ilgili daha önceki bilişsel çalışmalar, ilacın ya hiçbir şey yapmadığı ya da performansı daha da kötüleştirdiği (dikkat ve duyusal işleme üzerindeki derin psychedelic etkiler göz önüne alındığında şaşırtıcı değil) akut veya hemen akut sonrası aşamaya odaklanmıştır.”

DOI’nin bilişsel faydalarının ancak bir gecikmeden sonra gözlemlenmiş olması, psikedeliklerin bilişsel esneklik üzerindeki tam etkilerinin gelişmesinin zaman alabileceğini düşündürmektedir. Bu durum, psychedelics içeren terapötik müdahaleler için en uygun zamanlama hakkında soruları gündeme getirmektedir. Gelecekteki çalışmalar, ilaç uygulaması ile bilişsel zorluklar arasındaki farklı aralıkların sonuçları nasıl etkilediğini araştırabilir.

Šabanović, “Psychedelics ile görülen hızlı indüklenen nöroplastisite ve ruh hali değişiklikleri arasındaki bağlantı, araştırma topluluğunun bu tür çalışmalara harcadığı ilgiyi gerçekten hak ediyor” dedi. “Ancak, diğer ilaçlar da bu tür etkilere neden olabilir. Psychedelics’e özgü olan şey, bu etkilerin aylarca ve hatta yıllarca sürmesi ve kişilikte değişimlere yol açmasıdır – diğer ilaçların yapamadığı bir şey. Dikenler ve dendritler, reseptörler ve sinapslar üzerinde büyük çalışmalar yapılırken, klinikte gözlemlenen dönüşümlerin mekanizmalarını tercüme etmek ve incelemek için ölçtüğümüz klinik öncesi davranışlar hala kısa vadeli etkiler ve indirgeyici antidepresan testleriyle sınırlıdır.”

“Bu çarpıcı anlık tedavi sonrası etkilere hayret ederken ve hala genç ve değişken olan psychedelic araştırma alanında gezinirken, nöronal plastisitenin beyne ve onun biliş ve davranışı yönlendirmesine gerçekten entegre olduğu kritik aşamayı gözden kaçırıyor olabilir miyiz? Çalışmamız, kalıcı davranış değişikliklerinin farklı bir ritimle ortaya çıktığını, aşağıya doğru plastisitenin daha iyi anlaşılmasını ve bu değişikliklerin gerçekleştiği bağlamın gördüğümüz etkileri nasıl şekillendirdiğini gösteriyor.”

“Psychedelic 2,5-dimethoxy-4-iodoamphetamine’in ((±)-DOI) bilişsel esneklik üzerindeki kalıcı dinamik etkileri” başlıklı çalışma Merima Šabanović, Alberto Lazari, Marta Blanco-Pozo, Cristiana Tisca, Mohamed Tachrount, Aurea B. Martins-Bach, Jason P. Lerch, Mark E. Walton ve David M. Bannerman tarafından yazılmıştır.

Derleyen: Feyza ÇETİNKOL

Kaynak: Tek Dozluk Psikedelik İlaç, Bilişsel Esneklikte Büyüleyici Bir Etkiye Sahip Çıktı

İnsanlar haksız olsalar bile neden haklı olduklarını düşünürler?

/Tek Dozluk Psikedelik İlaç, Bilişsel Esneklikte Büyüleyici Bir Etkiye Sahip Çıktı/Tek Dozluk Psikedelik İlaç, Bilişsel Esneklikte Büyüleyici Bir Etkiye Sahip Çıktı/Tek Dozluk Psikedelik İlaç, Bilişsel Esneklikte Büyüleyici Bir Etkiye Sahip Çıktı

Bir yanıt yazın

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.

Çok Okunan Yazılar