Sovyet Uydusu Cosmos 482 Yörüngede 53 Yıl Kaldıktan Sonra Dünya’ya Düştü
Bazı astronomların tahminlerine göre, Cosmos 482 okyanusa düşseydi, hayatta kalabilirdi. Bu kadar güçlü yapılmıştı. Nitrojenle doldurulmuştu.
Ve tamamen hava geçirmez kalırken, bir kaldırma kuvveti rezervine sahiptir. Prensipte yüzebilir ve bulunabilirdi ama bu pek olası değil.
Cosmos 482 sondası yörüngede geçirdiği 53 yılın ardından 10 Mayıs’ta Dünya’ya düştü.
Rus uzay ajansı Roscosmos’a göre, güdümsüz iniş Moskova saatiyle sabah 9:24’te Endonezya’nın Jakarta kentinin batısında Hint Okyanusu üzerinde gerçekleşti. Görünüşe göre iniş herhangi bir hasara yol açmamış.
Ancak bu sadece bir tahmin. Diğer uzay ajansları ve izleme kuruluşları Güney Asya anakarasından doğu Pasifik’e kadar başka çarpma yerleri de tahmin ettiler. Cosmos 482’nin nereye düştüğü sorusuna ne zaman kesin bir yanıt alacağımız belli değil.
Sanal Teleskop Projesi’nden gökbilimci Gianluca Masi, Cosmos-482’nin 10 Mayıs’ta gün doğumundan hemen önce Roma üzerinde uçarken son dönüşlerinden birinin görüntüsünü yakaladı.
Masi’nin kendi web sitesinde yayınladığı görüntüde, sonda “yukarıdan görüş alanına giren ve sağ alt köşeye doğru işaret eden bir iz olarak görülebiliyor”. – “Görüntü dört görüntünün toplamıdır, bu nedenle Cosmos 482’nin izi noktalı bir çizgi ile temsil edilmektedir.”
Yanlış gezegen
Cosmos 482’nin inmesi beklenen gezegen Dünya değildi. Uzay aracı 1960’larda, 70’lerde ve 80’lerin başında Venüs’e bir sonda filosu gönderen Sovyet Venera programının bir parçasıydı.
“Cosmos 482” 1972 yılında Dünya’nın sıcak kardeş gezegenine fırlatıldı, ancak roketle ilgili sorunlar uzay aracını Dünya etrafında eliptik bir yörüngede bıraktı. Sonraki 53 yıl boyunca, atmosferik frenleme yavaş ama emin adımlarla sondayı aşağıya doğru çekerek bugünkü dramatik sonuca yol açtı.
Çoğu büyük uzay enkazı parçası -örneğin eski uydular ve kullanılmış roket gövdeleri- Dünya’ya geri dönüş yolculukları sırasında parçalanarak yapay meteor yağmurları oluşturur.
Ancak Cosmos 482, Venüs’ün yoğun atmosferinden geçerken hayatta kalacak şekilde tasarlandığı ve sağlam bir termal koruma sistemiyle donatıldığı için muhtemelen Dünya’ya tek parça halinde inmiştir.
“Cosmos 482” yaklaşık 1 metre çapında ve yaklaşık 495 kilogram ağırlığındadır. Çarpışma zamanını doğru tahmin eden Hollandalı uydu izleme uzmanı Mark Langbroek’e göre, Cosmos 482 yeniden giriş sırasında parçalanmadıysa, muhtemelen saatte yaklaşık 240 kilometre hızla Dünya yüzeyine düştü.
Langbroek blogunda, bu senaryoda “çarpma sırasındaki kinetik enerjinin 40-55 cm’lik büyük bir meteor parçasınınkine benzer olduğunu” yazdı.
Cosmos 482’nin düşüşü, gezegenin yörüngesinde giderek büyüyen uzay enkazı sorununa dikkat çekiyor. Her gün ortalama üç büyük enkaz parçası Dünya’ya düşüyor ve bu sayı daha da artacak.
Sıkışık yörünge
Avrupa Uzay Ajansı’na (ESA) göre, Dünya yörüngesinde 11.400’ü operasyonel olmak üzere yaklaşık 14.240 uydu bulunmaktadır. Aktif araçların çoğu SpaceX’in şu anda yaklaşık 7.200 uydusu olan ancak büyümekte olan Starlink geniş bant megakonstelasyonunun bir parçası.
Diğer megakonstelasyonlar da yapım aşamasındadır. Örneğin Amazon, her şey planlandığı gibi giderse 3.200 uyduya sahip olacak Project Kuiper genişbant ağı için ilk uzay aracı grubunu fırlattı. Roketler, her biri en az 13.000 uzay aracına ev sahipliği yapmak üzere tasarlanmış iki farklı Çin mega sistemi için uyduları havaya kaldırdı.
Er ya da geç hepsi Dünya’ya düşecek. ESA yetkilileri, “Artan uzay trafiğiyle birlikte, yeniden girişlerin sıklığının gelecekte daha da artmasını bekliyoruz” diye yazdı.
Her bir düşüşten kaynaklanan yaralanma ya da maddi hasar riski çok azdır çünkü enkazın çoğu havada yanar ve yanmayanlar genellikle okyanusa ya da nüfusun olmadığı bölgelere düşer. Ancak yeniden girişlerin sayısı arttıkça, olası yıkım ihtimali de artmaktadır.
Derleyen: Feyza ÇETİNKOL
Kaynak: Sovyet Uydusu Cosmos 482 Yörüngede 53 Yıl Kaldıktan Sonra Dünya’ya Düştü