Neandertaller Aslında Tükenmedi mi? Yeni Araştırma Şaşırtıcı Sonuçlar Ortaya Koydu.
Neandertallerin soyu gerçekten tükenmemiş olabilir; bunun yerine modern insan nüfusu tarafından emilmiş olabilirler. Modern insan DNA’sının, Neandertal genomunun %2,5 ila %3,7’sini oluşturmuş olabileceğini ortaya koyan yeni bir çalışmanın sonuçlarından biri de bu.
Çalışmada yer almayan Colorado Boulder Üniversitesi’nden popülasyon genetikçisi Fernando Villanea, “Bu araştırma, ayrı bir Neandertal soyu olarak düşündüğümüz şeyin aslında atalarımızla daha bağlantılı olduğunu vurguluyor” dedi. Hem modern insan hem de Neandertal popülasyonları “bireylerin değiş tokuş edildiği uzun bir geçmişi paylaştı.”
Neandertaller, modern insanın soyu tükenmiş en yakın akrabaları arasında yer alıyordu ve soylarımız yaklaşık 500.000 yıl önce ayrılmıştı. On yıldan daha uzun bir süre önce bilim insanları, Neandertallerin Afrika’dan çıkan modern insanların atalarıyla melezleştiğini ortaya çıkardı. Bugün, Afrika dışındaki modern insan gruplarının genomları yaklaşık %1 ila %2 oranında Neandertal DNA’sı içermektedir.
Ancak araştırmacılar, modern insan DNA’sının Neandertal genomuna nasıl girmiş olabileceği konusunda daha az bilgiye sahip. Bunun en büyük nedeni, Hırvatistan’daki Vindija Mağarası’nda bulunan ve 50.000 ila 65.000 yıl öncesine tarihlenen örnekler ile Rusya’daki Chagyrskaya ve Denisova mağaralarında bulunan ve sırasıyla yaklaşık 80.000 ve 50.000 yıl öncesine tarihlenen örnekler olmak üzere, tam bir Neandertal genomunun günümüze ulaşan sadece üç yüksek kaliteli örneğinin bulunmasıdır.
Buna karşılık, bilim insanları, 2003 yılında İnsan Genomu Projesi’nin tamamlanmasından bu yana yüz binlerce modern insanın genomunu diziledi.
New Jersey’deki Princeton Üniversitesi’nde popülasyon genetikçisi olan çalışmanın kıdemli yazarı Joshua Akey, “Neandertaller ve modern insanlar arasındaki çiftleşmelerin DNA’mızı ve evrimsel tarihimizi nasıl etkilediğine odaklanan önemli miktarda araştırma yapıldı” dedi. “Ancak, bu karşılaşmaların Neandertallerin genomlarını nasıl etkilediği hakkında çok daha az şey biliyoruz.”
Yeni çalışmada bilim insanları, hem modern insanların hem de Neandertallerin genellikle her genin biri babadan, diğeri anneden miras alınan iki versiyonuna sahip olduğu gerçeğine dayandı. İki grup, birbirinden kendi türünden olanlardan daha farklı olduğu için, Neandertaller ve insanlar arasındaki melezleşme, her genin iki farklı versiyonuna sahip olma şansı daha yüksek olan yavrulara yol açacaktır – heterozigotluk olarak bilinen bir durum – böyle bir melezleşmeden kaynaklanmayan çocuklardan daha fazla.
Araştırmacılar, üç Neandertalin genomlarını 2.000 modern insanınkilerle karşılaştırdılar. Neandertal genomunun %2,5 ila %3,7 oranında modern insan DNA’sından oluşabileceğini keşfettiler. Bu da atasal Neandertal popülasyonundaki 30 modern insan ebeveyninden 1’ine denk geliyor.
Araştırma ekibinin analizi, modern insan DNA’sının Neandertal genomuna, biri yaklaşık 200.000 ila 250.000 yıl önce, diğeri ise yaklaşık 100.000 ila 120.000 yıl önce olmak üzere en az iki farklı melezleşme döneminde girdiğini gösterdi. Akey, melezleşmenin başka zamanlarda da gerçekleşmiş olabileceğini, ancak bu tür olayların Neandertal genomunda tespit edilebilir izler bırakmamış olabileceğini söyledi.
Henüz hakemli olmayan yeni bir çalışma, modern insan genomunda görülen Neandertal DNA’sının çoğunun, yaklaşık 47.000 yıl önce yaklaşık 6.800 yıl süren tek bir büyük melezleşme döneminden kaynaklandığını öne sürüyor. Neandertal genomunu etkileyen daha önceki olaylar gibi başka zamanlarda meydana gelen melezleşmeler, muhtemelen genomumuzda tespit edilebilir bir iz bırakmamıştır.
İsrail’deki Skhul ve Qafzeh mağaralarında bulunan kafatasları yaklaşık 100.000 yıl öncesine, yani çalışmada tanımlanan büyük melezleşme olaylarından biriyle aynı zamana tarihleniyor. Londra’daki Doğa Tarihi Müzesi’nde paleoantropolog olan ve yeni çalışmada yer almayan Chris Stringer, Live Science’a yaptığı açıklamada, bu fosillerin modern insan kalıntıları gibi göründüğünü, ancak yine de daha büyük kaşlar gibi nispeten ilkel özelliklere sahip olduklarını ve bunların “Neandertallerden gen akışının işaretleri olabileceğini” söyledi.
Üç Neandertal genomu arasında görülen genetik varyasyon düzeyini analiz eden yeni çalışma, uzun vadeli ortalama Neandertal nüfusunun daha önce tahmin edilenden yaklaşık %20 daha küçük olduğunu da ortaya koydu. Akey, “Bu büyük bir fark gibi görünmüyor, ancak Neandertallerin zaten oldukça küçük bir nüfus büyüklüğüne sahip olduğu tahmin edildiği göz önüne alındığında, daha da küçük olduğu gerçeği önemli bir içgörüdür” dedi.
Akey, Neandertal nüfusunun büyüklüğüne ilişkin bu yeni küçük tahminlerin, Neandertallerin “basitçe modern insan nüfusu tarafından emildikleri” için yok olmuş olabileceklerini düşündürdüğünü söyledi. “Afrika’dan tekrarlayan modern insan göç dalgaları, sonunda Neandertallerin ayrı bir popülasyon olarak kalma yeteneğini bastırdı ve nihayetinde modern insan gen havuzuna asimile oldular.”
Akey, gelecekte yapılacak araştırmaların, modern insan DNA’sının Neandertaller üzerindeki iyi ya da kötü biyolojik etkilerini inceleyebileceğini söyledi.
Derleyen: Deniz KAFKAS
Kaynak: Neandertaller Aslında Tükenmedi mi? Yeni Araştırma Şaşırtıcı Sonuçlar Ortaya Koydu
Avustralya Mağarasında Binlerce Yıllık Ritüel Keşfi