Gök Bilimciler, İlk Kez Renk Değiştiren Bir Asteroit Gözlemlediler
Gök bilimciler, ilk kez renk değiştiren bir asteroit keşfettiler. 6478 Gault isimli asteroit, yüzeyindeki toz parçalarını merkezkaç kuvvetiyle kırmak için oldukça hızlı dönüyor ve bu dönme sırasında kırmızımsı bir toz yayarak, mavi rengini açığa çıkarıyor.
Geride bıraktığımız Aralık ayında bilim insanları, Mars ve Jüpiter’in yörüngeleri arasına bulunan asteroit kuşağı içinde aktif bir asteroit keşfettiler. Gök bilimciler tarafından 6478 Gault olarak adlandırılan asteroit, ardında iki toz izi bırakıyor gibiydi. Bu davranış, kuyruklu yıldızlarla ilişkilendirilen ancak asteroitlerde nadiren görülen bir davranışa işaret ediyor.
Gök bilimciler, hâlâ Gault’un kuyruklu yıldız benzeri aktivitesinin nedenini düşünmeye devam ederken MIT’den bir ekip, şimdi asteroidin renk değiştirmekte olduğunu, kızılötesine yakın spektrumda kırmızıdan maviye geçiş yaptığını bildirdi. Bilim insanları, ilk kez gerçek zamanlı olarak renk değiştiren bir asteroit gözlemlediler. MIT’nin Dünya, Atmosfer ve Gezegen Bilimleri Bölümü’nden (EAPS) araştırmacı Michael Marsset, “Asteroidin kırmızımsı tozunu uzaya kaybettiğine tanık olduğumuzu düşünüyoruz ve asteroidin altında yatan taze mavi katmanları görüyoruz” açıklamasında bulundu.
Marsset ve meslektaşları, aynı zamanda asteroidin kayalık olduğunu ve kuyruklu yıldız gibi göründüğünden ötürü tamamen farklı bir mekanizmadan oluştuğunu kanıtladı. Marsset,“Bildiğim kadarıyla kuyruklu yıldız gibi toz yayan kayalık bir cisim görüyoruz. Muhtemelen toz emisyonundan sorumlu bazı mekanizmaların, kuyruklu yıldızlardan ve diğer aktif asteroitlerinden farklı olduğu anlamına gelir” diyor.
Ocak ayında, NASA’nın Hubble Uzay Teleskobu da dâhil olmak üzere çeşitli gözlemevlerinden çekilen görüntüler, asteroidi takip eden iki dar kuyruklu yıldız kuyruğunu yakaladı. Gök bilimciler, daha uzun kuyruğun yarım milyon mil uzağa uzandığını, kısa kuyruğun ise uzun kuyruğun yaklaşık dörtte biri kadar sürdüğünü tahmin ediyor. Sonuçlara göre kuyrukların, asteroit tarafından aktif olarak dışarı fırlatılan milyonlarca kilogram tozdan oluşması gerekiyor ama nasıl? Bu soru, Gault’a olan ilgiyi yeniden doğurmuş ve o zamandan beri yapılan çalışmalar, asteroit tarafından benzer etkinliklerin geçmişini ortaya çıkarmıştı.
Marsset ve meslektaşları, Mart ayında Gault’un faaliyetlerine cevaplar aramaya katıldı ve NASA’nın Hawaii’deki Mauna Kea’daki Kızılötesi Teleskop Tesisi’nde (IRTF) gözlem yaptılar. İki gece boyunca asteroit gözlemlediler ve asteroidin gelen ışığını çeşitli frekanslara veya renklere bölmek için yüksek hassasiyetli bir spektrografi kullandılar. Göreceli yoğunlukları bilim insanlarına bir nesnenin bileşimi hakkında fikir verebilirdi.
Ekip, asteroit yüzeyinin diğer asteroitlerin çoğuna benzer şekilde esas olarak silikat, kuru, kayalık bir malzemeden oluştuğunu ve daha da önemlisi çoğu kuyruklu yıldız gibi olmadığını belirledi. Kuyruklu yıldızlar, tipik olarak Güneş sisteminin en soğuk kenarlarından gelir. Güneş’e yaklaştıklarında herhangi bir yüzey buzu, kuyruklu yıldızın karakteristik kuyruğunu yaratarak anında süblime olur veya buharlaşır. Marsset’in ekibi, 6478 Gault’un kuru, kayalık bir cisim olduğunu tespit ettiğinden bu, muhtemelen başka bir aktif mekanizma tarafından toz kuyrukları ürettiği anlamına geliyor.
Marsset ve meslektaşları, Mart ayında Gault’un faaliyetlerine cevaplar aramaya katıldı ve NASA’nın Hawaii’deki Mauna Kea’daki Kızılötesi Teleskop Tesisi’nde (IRTF) gözlem yaptılar. İki gece boyunca asteroit gözlemlediler ve asteroidin gelen ışığını çeşitli frekanslara veya renklere bölmek için yüksek hassasiyetli bir spektrografi kullandılar. Göreceli yoğunlukları bilim insanlarına bir nesnenin bileşimi hakkında fikir verebilirdi.
Ekip, asteroit yüzeyinin diğer asteroitlerin çoğuna benzer şekilde esas olarak silikat, kuru, kayalık bir malzemeden oluştuğunu ve daha da önemlisi çoğu kuyruklu yıldız gibi olmadığını belirledi. Kuyruklu yıldızlar, tipik olarak Güneş sisteminin en soğuk kenarlarından gelir. Güneş’e yaklaştıklarında herhangi bir yüzey buzu, kuyruklu yıldızın karakteristik kuyruğunu yaratarak anında süblime olur veya buharlaşır. Marsset’in ekibi, 6478 Gault’un kuru, kayalık bir cisim olduğunu tespit ettiğinden bu, muhtemelen başka bir aktif mekanizma tarafından toz kuyrukları ürettiği anlamına geliyor.
6478 Gault’u inceleyen ekip ve diğer gruplar, renk değişiminin nedeninin ve asteroidin kuyruklu yıldız benzeri aktivitesinin aynı mekanizmaya bağlı olduğuna inanıyor: hızlı bir dönüş. Asteroit, yüzeyindeki toz tabakalarını merkezkaç kuvveti ile kırmak için yeterince hızlı dönüyor olabilir. Marsset, “Asteroitlerin yaklaşık %10’u çok hızlı dönüyor, bu da iki ile üç saatlik bir rotasyon süresi anlamına geliyor ve bunun büyük olasılıkla Güneş’in onları sarması nedeniyle olduğunu düşünüyoruz” açıklamasında bulundu.
Bu dönen asteroit, Güneş radyasyonu veya fotonların yakındaki cisimler üzerindeki etkisine karşılık gelen YORP etkisi (veya onu keşfeden bilim insanlarının adını taşıyan Yarkovsky-O “Keefe-Radzievskii-Paddack etkisi) olarak bilinir. Asteroitler, bu radyasyonun çoğunu tekrar uzaya yansıtırken bu fotonların bir kısmı absorbe edilir, daha sonra ısı ve aynı zamanda momentum olarak yeniden emilir. Bu, milyonlarca yıl boyunca asteroidin dönmesine neden olabilecek küçük bir kuvvet oluşturur. Gökbilimciler, YORP etkisinin geçmişte birtakım asteroit üzerindeki etkisini gözlemlemişlerdir. Benzer bir etkinin 6478 Gault’ta etkili olduğunu onaylamak için araştırmacılar çalışmalarını sürdürüyorlar.
Çeviri Kaynak:https://www.webtekno.com/renk-degistiren-asteroit-h75101.html
Kaynak:https://phys.org/news/2019-08-astronomers-asteroid.html