4.8 Km Derinliğindeki GeoTES Kuyusu: İçinde Su veya Petrol Yok. Ama Enerji Var
1,5 yıl önce, artık kuru sıcak taşların enerjisiyle çalışan Google sunucu merkezlerindeki deney hakkında yazmıştık. Şimdi aynı girişim, termal enerji elde etme derinliğinde dünya rekoru kırdı.
Startup Fervo Energy, jeotermal enerji tarihinin en derin kuyusunu açtı – derinliği 4,81 km’dir. Cape Station Jeotermal Enerji Santrali’nde açılan Sugarloaf arama kuyusu, birden fazla rekor kırdı.
Sondaj işlemi rekor bir hızla sadece 16 günde tamamlandı: sektör genelindeki standartlara göre, bu derinliğe ulaşmak için 76 gün gerekiyor. Sondajcılar ortalama olarak saatte 28,96 metre ilerledi.
Neden bu kadar derine?
Fervo Energy adlı start-up, sıcak yeraltı su kaynaklarına değil, kuru sıcak taşlara dayanan gelişmiş jeotermal enerji teknolojisi (Enhanced Geothermal System, EGS) geliştiriyor.
Derinlik arttıkça kayaların sıcaklığı da artar. Bu nedenle yeni kuyu aynı zamanda dünyanın en sıcak kuyusu olacak – kuyunun dibindeki sıcaklık 271°C’dir. Karşılaştırma için, daha önce en sıcak kuyu Red projesinin kuyusuydu. Bu kuyunun derinliği 2,35 km idi – yaklaşık 2 kat daha az, sıcaklığı ise 191°C idi.
“Kuru” jeotermal santraller nasıl çalışır?
21. yüzyılın başına kadar, jeotermal elektrik santralleri yalnızca yerin yüzeyine yakın sıcak su kaynaklarının bulunduğu yerlerde inşa ediliyordu.
Bunlar arasında en güçlüsü Kamçatka’da inşa edilen Mutnovskaya santraliydi. Santralin kuyuları 2200 metre derinliğe ulaşıyordu.
Günümüzde yeraltı ısıl enerjisini daha geniş çapta kullanma imkanı ortaya çıkmıştır. Birkaç start-up şirketi, sıcak yeraltı kaya katmanlarında çalışma teknolojilerini geliştirmektedir.
Elektrik santralinin altında bir kuyu açılır: bu kuyuya yüzeyden yüksek basınçla su pompalanır: bu su, kayaçta sirkülasyonu iyileştiren çatlaklar açar.
Bu, her sondaj kuyusundan daha fazla ısı elde edilmesini sağlar (sondaj kuyuları açmak pahalı bir iştir, bu nedenle sondaj kuyusu sayısı ne kadar az olursa o kadar iyidir).
Cape Station, geleneksel jeotermal enerji santrallerine göre 3 kat daha fazla olan %50-60 oranında termal enerjiyi geri dönüştürmektedir.
Toplam kapasite de artıyor. Bildiğimiz kadarıyla, şu anda Mutnovskaya elektrik santrali hala dünyanın en büyük santrali unvanını elinde tutuyor ve kapasitesi 50 MW.
Ancak gelecek yıl Cape Station 100 MW seviyesine, 2028’de ise 400 MW seviyesine ulaşacak. Ve gelecekte potansiyeli 5 GW olacak.
Kıvrımlı kuyu
Fervo Energy, “temiz” enerji elde etmek için petrol ve gaz endüstrisinin teknolojilerini kullandı. Bunlar arasında yatay sondaj ve fiber optik sondaj yöntemleri de vardı.
Fervo Energy’nin başarısı, bağımsız şirket DeGolyer & MacNaughton tarafından onaylandı. Ancak, rapor Fervo Energy tarafından sipariş edildiği için, sonuçların kesin olarak onaylanması için daha geniş bir sektör ve bağımsız akademik inceleme yapılması önemlidir.
Rus bilim insanlarının keşifleri işe yaradı
Amerikan start-up’ının başarısı kısmen, 1995 yılına kadar süren ve zamanında pek çok sansasyon, hatta skandal yaratan Kola süper derin kuyu projesinde yapılan keşiflere dayanmaktadır.
Bilim insanları yüzeyden 12.262 metre derinliğe ulaştı. Derinlikten elde edilen veriler devrim niteliğindeydi. Petrol ve doğal gazın biyolojik kökenli olduğu teorisi çöktü.
Dünya’daki yaşamın, daha önce düşünülenden 1,5 milyar yıl önce ortaya çıktığı ortaya çıktı. Derinliklerde, Amerikan astronotların Ay’dan getirdikleri ile aynı kayaçlar bulundu ve bu, Ay’ın Dünya’nın bir parçası olduğu teorisini ortaya çıkardı.
Jeotermal enerji için önemli bir keşif, yerin çekirdeğinin ısısının yüzeye daha önce düşünülenden çok daha yakın olduğu gerçeğiydi. 5 kilometre derinlikte sıcaklık 700 °C’ye ulaştı ve maksimum derinlikte ultra dayanıklı matkap eridi. Ancak proje teknik zorluklar nedeniyle değil, finansmanın durdurulması nedeniyle kapatıldı.
Gizemli patlamalar, halatların kopması ve kuyudan gelen ürkütücü sesler, bilim adamlarının “cehenneme ulaştığı” yönünde efsanelerin ortaya çıkmasına neden oldu ve bu da sansasyonel basını sevindirdi.
Geçen günlerde bu hikaye yeni bir boyut kazandı: Krasnodar televizyon kanalı, “kuyunun derinliklerinden devasa uzuvları olan bir yaratığın çıktığını ve mikrofon indirildiğinde milyonlarca insanın korkunç çığlıkları ve inlemelerinin kaydedildiğini” anlattı. Bilim adamları bunu yalanlıyor.
Açıklanamayan doğa olayları genellikle komplo teorilerine yol açar. Ve sonra yeni araştırmalar bunları çürütür. Bu sefer de öyle olacağını umuyoruz.
Derleyen: Feyza ÇETİNKOL
Kaynak: 4.8 Km Derinliğindeki GeoTES Kuyusu: İçinde Su veya Petrol Yok. Ama Enerji Var
/4.8 Km Derinliğindeki GeoTES Kuyusu: İçinde Su veya Petrol Yok. Ama Enerji Var/4.8 Km Derinliğindeki GeoTES Kuyusu: İçinde Su veya Petrol Yok. Ama Enerji Var