Zihin Kontrol Mekanizmaları: Beyni Değiştiren Parazit Karıncaları Şafakta ve Alacakaranlıkta Zombiye Dönüştürüyor
Lanset karaciğer kurdu, salyangozların, karıncaların ve otlayan hayvanların farkında olmayan aktörler olduğu olağanüstü bir yaşam döngüsü stratejisine sahiptir. Araştırmacılar şimdi bu ilgi çekici zihin kontrolü biçiminin ardındaki kesin mekanizmaları araştırıyor.
Kendinize geldiğinizi, çenelerinizin sallanan bir otun tepesini kavradığını ve oraya nasıl geldiğinizi bilmediğinizi hayal edin. Küçük bir parazit yassı kurt olan lanset karaciğer kurdu ile enfekte olmuş karıncalar için gerçek budur. Karaciğer kurdu, karıncanın beyninin ele geçirilmesiyle başlayan karmaşık, neredeyse delice tasarlanmış bir yaşam döngüsüne sahiptir. Şüphelenmeyen karınca yukarı tırmanır ve güçlü çenelerini bir ot parçasının tepesine sıkıştırarak sığır ve geyik gibi otçullar tarafından yenme olasılığını artırır.
Kopenhag Üniversitesi Bitki ve Çevre Bilimleri Bölümü’nden araştırmacılar, parazitin karıncayı kontrol etme yeteneğinin daha önce sanılandan çok daha kurnazca olduğunu keşfettiler. Etkileyici bir şekilde, parazit karıncanın çok ısındığında çimlerin arasına geri dönmesini bile sağlayabiliyor.
Fark edilmeyen karınca tırmanıyor ve güçlü çenelerini bir ot parçasının tepesine sıkıştırarak sığır ve geyik gibi otçullar tarafından yenme olasılığını artırıyor. Kredi: Kopenhag Üniversitesi
“Karıncaları, sığırların ya da geyiklerin sabah ve akşam serinliğinde otladığı saatlerde otların üzerine çıkarmak ve daha sonra güneşin ölümcül ışınlarından kaçınmak için tekrar aşağı indirmek oldukça akıllıca. Keşfimiz, başlangıçta düşündüğümüzden daha sofistike bir paraziti ortaya koyuyor,” diye açıklıyor çalışmayı şu anda Hollanda’daki Wageningen Üniversitesi’nde doktora öğrencisi olan eski yüksek lisans öğrencisi Simone Nordstrand Gasque ile birlikte yürüten Doçent Brian Lund Fredensborg.
Parazit üzerine yapılan çalışma Behavioral Ecology adlı bilimsel dergide yayımlandı.
Zombi “Açma/Kapama Anahtarı”
Araştırmacılar, Danimarka’nın Roskilde kenti yakınlarındaki Bidstrup Ormanları’nda birkaç yüz enfekte karıncayı etiketledi.
Brian Lund Fredensborg, “Renkleri ve sayıları karıncaların arka bölümlerine yapıştırmak biraz el becerisi gerektirdi, ancak onları daha uzun süre takip etmemizi sağladı” diyor.
Araştırmacılar, Danimarka’nın Roskilde kenti yakınlarındaki Bidstrup Ormanları’nda birkaç yüz enfekte karıncayı etiketledi. Kredi: Kopenhag Üniversitesi
Daha sonra enfekte karıncaların davranışlarını ışık, nem, günün saati ve sıcaklıkla ilişkili olarak gözlemlediler. Sıcaklığın karınca davranışı üzerinde bir etkisi olduğu açıktı. Sıcaklık düşük olduğunda, karıncaların bir çim yaprağının tepesine yapışması daha olasıydı. Sıcaklık yükseldiğinde, karıncalar çimleri bırakıp aşağıya doğru süründüler.
“Sıcaklık ve karınca davranışı arasında net bir korelasyon bulduk. Karıncaların zombi anahtarını bulduğumuz konusunda şaka yaptık” diyor Brian Lund Fredensborg.
Truva Atı
Karaciğer kurdu karıncaya bulaştığında, yüzlerce parazit karıncanın vücudunu istila eder. Ancak sadece bir tanesi, karıncanın davranışlarını etkileyebileceği beyne doğru yol alır. Karaciğer kurtlarının geri kalanı karıncanın karnında gizlenir.
“Burada, karıncanın onları bir sonraki konağına götürmesini bekleyen yüzlerce karaciğer flukusu olabilir. Karıncanın kontrolünü ele geçiren karaciğer kurdu ölürken, kendilerini sonraki konağın mide asidinden koruyan bir kapsüle sarılırlar. Diğerleri için kendini feda ettiğini söyleyebiliriz” diye açıklıyor Brian Lund Fredensborg.
Çok sayıda karaciğer kurdu ile enfekte olan hayvanlar, parazitin konağın karaciğeri ve safra kanalları etrafında hareket etmesi nedeniyle karaciğer hasarına maruz kalabilir.
Doğanın En Büyük Etkileyicisi
Brian Lund Fredensborg, hayvan davranışlarını değiştiren başka birçok parazit örneği olduğunu belirtiyor. Dolayısıyla, konakçısının davranışını ele geçiren parazitler, besin zincirinde birçok kişinin düşündüğünden daha büyük bir role sahip. Fredensborg’a göre bu yeni çalışma, son derece az değer verilen bir canlı grubuna ışık tutuyor.
“Parazitliğin en yaygın yaşam biçimi olduğunu söyleyen bilimsel kaynaklar olmasına rağmen, tarihsel olarak parazitler üzerinde çok fazla durulmamıştır. Bu kısmen parazitlerin incelenmesinin oldukça zor olmasından kaynaklanmaktadır. Bununla birlikte, parazitlerin gizli dünyası biyoçeşitliliğin önemli bir bölümünü oluşturur ve konakçının davranışını değiştirerek doğada kimin ne yediğini belirlemeye yardımcı olabilirler. Bu yüzden onları anlamak bizim için çok önemli” diyor.
Küçük karaciğer kurdu Danimarka’da ve dünyanın diğer ılıman bölgelerinde yaygındır. Araştırmacı ve meslektaşları paraziti ve bir karıncanın beynini tam olarak nasıl ele geçirdiğini araştırmaya devam edecek.
“Artık sıcaklığın, parazitin bir karıncanın beynini ne zaman ele geçireceğini belirlediğini biliyoruz. Ancak hala parazitin karıncaları zombiye dönüştürmek için hangi kimyasal madde kokteylini kullandığını bulmamız gerekiyor” diyor Fredensborg.
Kaynak: https://scitechdaily.com
Derleyen: Figen Berber
One thought on “Zihin Kontrol Mekanizmaları: Beyni Değiştiren Parazit Karıncaları Şafakta ve Alacakaranlıkta Zombiye Dönüştürüyor”
Geri bildirim: Kalp Durması Sırasında Çok Çeşitli Duygular Ortaya Çıktı