Yalanları Tespit Etmek İçin Yeni Bir Teknoloji Oluşturuldu
Birinin yalan söylediğini tespit edebilmek on yıllardır bir hedefti ve şimdi yapay zeka sayesinde bilim insanları buna yakınlaşabileceklerine inanıyorlar. Önceki araştırmalar, insanların zamanın yaklaşık yüzde 55’inde gerçeklerden bir yalanı ayırt edebildiğini ve bir yalan makinesinin zamanın yüzde 80’ine kadar doğru olduğunu bulmuştur.
‘Mevcut yalan makineleri o kadar güvenilmez ki, sonuçları mahkemelerde kanıt olarak kabul edilemez; çünkü hemen hemen herkes nabzını kontrol etmeyi ve makineyi aldatmayı öğrenebilir. Tel Aviv projesi, yalan söyleme sırasında kas hareketlerindeki çok küçük değişiklikleri hızlı bir şekilde analiz etmek için makine öğrenimi ve yapay zeka kullanarak çalıştı.
Bu, yanak kaslarının ve kaşların küçük hareketlerini içeriyordu. Yüz hareketleri, sinirleri ve kasları izleyip ölçebilen elektrotlar içeren yumuşak yüzeylere basılmış çıkartmalar kullanılarak ölçüldü. Profesör Levy şöyle açıklıyor: “Birçok araştırma, birinin bize yalan söylediğini anlamamızın neredeyse imkansız olduğunu göstermiştir. Sorgu polisleri gibi uzmanlarsa sadece biraz daha iyidir.
‘Sonuç olarak, daha doğru bir aldatma belirleme teknolojisine büyük ihtiyaç var.”Çalışmamız, yalan söylediğimizde yüz kaslarının büküldüğü ve şimdiye kadar hiçbir elektrotun bu bükülmeleri ölçecek kadar hassas olmadığı varsayımına dayanıyor.”
Çok erken aşamadaki bir denemede, İsrail, Tel Aviv Üniversitesi’nden bir ekip, gönüllülerin yüzlerine sensörler yerleştirdi ve yalanları veya gerçekleri söylerken ince yüz hareketlerindeki değişiklikleri izledi. Sistem, birinin yalan söyleyip söylemediğini yüzde 73 doğrulukla söyleyebildi: yüzde 80 doğru çıkan yalan makinesi testinden biraz daha düşük.
Ancak ekip, bunun gelişiminin çok erken bir aşaması olduğunu ve gelecekte gelişeceğini söylüyor. Gelecekte yapay zeka donanımlı kameraların havaalanında, çevrimiçi bir iş görüşmesinde veya birinin yalan söyleyip söylemediğini görmek için bir polis şüphelisi görüşmesinde kullanılabileceğini tahmin ediyorlar.
Araştırmacılar, çıkartmaları dudaklara yakın yanak kaslarına ve kaşların üzerindeki kaslara yapıştırdılar. Daha sonra, ‘çizgi’ veya ‘ağaç’ kelimeleri kulaklıklarla onlara söylenmeden önce, gönüllüleri çiftler halinde karşı karşıya oturttular. Gönüllülere, duydukları kelime hakkında yalan söylemeleri veya partnerlerine doğruyu söylemeleri talimatı verildi. Kişi ‘çizgi’ duyduğunda ancak ‘ağaç’ veya tam tersi dediğinde, açıkça yalan söylüyordu ve ortağının görevi yalanı tespit etmeye çalışmaktı.
Sonuçlar, katılımcıların herhangi bir istatistiksel anlamlılık ile ortaklarının yalanlarını tespit edemediklerini gösterdi. Bununla birlikte, yüzdeki çıkartmaların yakaladığı elektrik sinyalleri, zamanın yüzde 73’ünde bir yalanı tespit edebilir.
Profesör Levy, ‘Bu bir başlangıç çalışması olduğundan, yalanın kendisi çok basitti. Genellikle gerçek hayatta yalan söylediğimizde, hem aldatıcı hem de doğru bileşenleri içeren daha uzun bir hikaye anlatırız,” dedi.
‘Çalışmamızda, katılımcıların kulaklıklardan ne duyduklarını ve dolayısıyla ne zaman yalan söylediklerini bilme avantajına sahip olduk. ‘Böylece, gelişmiş makine öğrenimi tekniklerini kullanarak, elektrotlardan gelen EMG (elektromiyografi) sinyallerine dayalı yalanları belirlemek için programımızı eğittik.
‘Bu yöntemi uygulayarak %73’lük bir doğruluk elde ettik. Mükemmel değil, ancak mevcut herhangi bir teknolojiden çok daha iyi. ‘Bir başka ilginç keşif de insanların farklı yüz kaslarıyla yalan söylemesiydi: Bazıları yanak kaslarıyla, bazıları ise kaşlarıyla yalan söylüyor.’
Araştırmacılar, yapay zekanın ‘hayatımızın birçok alanında dramatik etkileri’ olacağına inanıyorlar.
Derleyen: Feyza ÇETİNKOL
/Yalanları Tespit Etmek İçin Yeni Bir Teknoloji Oluşturuldu/