Neden İnsanların Yüzde 90’ı Sağ Elini Kullanıyor?
Yeni bir makalede, uluslararası bir bilim insanları ekibi, sağ elini kullananların sol elini kullananlara göre olası sosyal avantajları hakkındaki varsayımı test etmeye karar verdi.
Bilim insanları, bu tür avantajların gerçekten de her zaman ortaya çıkmadığını, ancak ellerin ve gözlerin asimetrisinin evrimsel olarak avantajlı olduğunu gösterdiler.
Sadece insanlar arasında değil, genel olarak tüm omurgalılar arasında solak ve sağlaklar vardır.
İnsanlar farklıdır. Sağ elini kullanan insanlar, sol elini kullanan insanlar ve ambidekstroz insanlar, yani her iki elini de eşit şekilde kullanan insanlar vardır.
Ancak tek asimetri bu değildir. Birçok araştırmanın gösterdiği gibi, insanlar yüzleri sol görsel alanda gördüklerinde daha iyi tanıma eğilimindedirler.
Resim işleme beynin her iki yarım küresinde de gerçekleşir. Sağ hemisfer sol görsel alandaki resimleri, sol hemisfer ise sağ görsel alandaki resimleri işler. Ve kural olarak, sağ hemisfer çoğu insan için tanıma konusunda daha iyi çalışır.
Sağ elini kullananların oranı yaklaşık %90, sol elini kullananların oranı ise neredeyse %10’dur. Çok az sayıda ambidekstroz insan vardır.
Sol ve sağ görsel alanların tercihleri arasındaki fark biraz daha az keskindir, ancak burada bile sol görsel alan baskındır. Bu asimetrinin nedenleri belirsizdir.
Uzun bir süre boyunca böyle bir özelliğin yalnızca insanlara özgü olduğuna inanılmıştır. Ancak bilim insanları hayvanları ciddi bir şekilde incelemeye başladığında, bu tür bir asimetrinin genel olarak tüm omurgalılarda bulunduğu anlaşıldı.
Sağ elini ve sol elini kullanan hayvanlar
Civcivler yemi gagalarken genellikle bir gözlerini hafifçe kısarlar. Bunu yapmazlarsa, civcivin tahıl yerine bir çakıl taşını gagalama olasılığı daha yüksektir.
Hayatta kalmak için daha da önemli olan, civcivlerin beslenme sırasında yırtıcı bir hayvanın her an saldırabileceği gökyüzünü kontrol etme becerisidir.
Deneylerin gösterdiği gibi, asimetrik görüşe sahip kuşların hayatta kalma olasılığı, kabaca yukarı ve aşağı ya da sola ve sağa aynı anda bakamayanlara göre daha yüksektir.
Eğer her iki yarım küre de eşit şekilde çalışsaydı, sol yarım kürenin “sağa git” ve sağ yarım kürenin “ya da sola git” şeklinde emir verdiği bir komut çatışması olasılığı yüksek olurdu.
Aynı görevde her iki yarım küre de eşit derecede güçlüyse, hayvan hangi yöne gideceğini bilmeden durmalıdır. Ancak baskın bir yarım küre varsa, onun komutu öncelik kazanır ve çatışma çözülür.
Bilim insanları simetrinin farklı görevleri paralel olarak çözmeye ve görev çatışmalarını çözmeye yardımcı olduğu sonucuna varmıştır.
Yani, asimetrinin kendisi evrimsel olarak avantajlıdır. Ancak sağ elini kullananların sol elini kullananlara göre bir avantajı yoktur. Sadece, olasılık nedenleriyle, her ikisinin de %50/%50 olması gerekir. Ama öyle değildir. Sadece insanlarda değil, diğer omurgalılarda da.
Bilim insanları, insanları sağlak yapanın doğa değil, yetiştirme olduğunu öne sürmüşlerdir. Bir bireyin özel olarak yetiştirilmesi değil, bir asimetriye diğerine göre avantaj sağlayan evrimsel bir sosyal davranış stratejisi.
Sağ, sol, hangi taraf hangisi?
Yeni bir makalede, bilim insanlarından oluşan uluslararası bir ekip, bir asimetri türünün diğerine göre olası sosyal avantajları varsayımını test etmeye karar verdi. Çalışmaya her yaştan ve milletten 1.600’den fazla kişi katıldı.
İlk olarak, bilim insanları tüm katılımcıların asimetri türünü kontrol ettiler, yani hangilerinin gerçek sağlak ve solak olduğunu buldular (insanlar her zaman baskın eli kullanmazlar, örneğin, “aşırı eğitimli solak” olarak adlandırılanlar, baskın sol eli değil, “zayıf” sağ eli güvenle kullanırlar). Bilim insanları ayrıca tercih edilen görsel alanı da test etti.
Tüm katılımcılar daha sonra dört gruba ayrıldı: standart (sağ el, sol görsel alan), sağ elini kullanan (sağ el, sağ görsel alan), sol elini kullanan (sol el, sol görsel alan), ters (sol el, sağ görsel alan).
Katılımcıların %53’ünde standart bir profil bulunmuştur. Araştırmacılar, sol veya sağ gruplara göre sosyal bir avantaj bulunmadığını tespit etti.
Ancak nispeten nadir görülen (%12) ters profil, diğer gruplara göre önemli ölçüde daha düşük sosyal performansla ilişkilendirildi. Ters gruptaki kişilere otizm veya dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) teşhisi konma olasılığı dört kat daha fazlaydı.
Araştırmacılar ters profil ile otizm veya DEHB arasında nedensel bir bağlantı olduğunu söylemiyor. Ancak bulgular, ters profilin otizm ve DEHB için bir risk belirteci olduğunu ve diğer yöntemlerin kullanılmasının zor olduğu bebeklik döneminde taramada kullanılabileceğini düşündürmektedir.
İnsan türünün neden sağ elini kullanmayı seçtiği hala belirsizdir. Ancak, böyle bir seçim yapmış olan insan, yüz binlerce yıldır tercihini değiştirmemiştir.
Derleyen: Feyza ÇETİNKOL
Kaynak: Neden İnsanların Yüzde 90’ı Sağ Elini Kullanıyor?
Karıncaların Yaralı Akrabalarını Kurtarmak İçin Ampütasyon Yaptığı Ortaya Çıktı