NASA: Ay Küçülüyor, Güney Kutbu Yakınlarında Kabuğu Kırılıyor

NASA: Ay Küçülüyor, Güney Kutbu Yakınlarında Kabuğu Kırılıyor

NASA: Ay Küçülüyor, Güney Kutbu Yakınlarında Kabuğu Kırılıyor

Yeni bir çalışmada, NASA bilim insanları Ay’ın Güney Kutbu yakınlarında küçük Ay sarsıntıları, faylar ve toprak kaymaları kaydetti. Ay’ın içi yavaş yavaş soğuyup büzüldükçe, kabuğu çatlar ve Ay sarsıntılarına neden olur.

Bu sarsıntılar, NASA’nın Ay’a astronot indirecek ilk görev olan Artemis III’ün inişi için seçtiği alanların yakınlarında bulundu.



Bilim insanları Ay’ın sıkışmasının iki nedeni olduğunu belirtiyor: Ay’ın hala sıcak olan çekirdeği soğuyor ve Dünya’nın gelgit kuvvetlerinden etkileniyor.

Makalenin başyazarı Tom Watters, “Modellememiz, güney kutup bölgesinde güçlü yer sarsıntılarına neden olabilecek sığ Ay depremlerinin, mevcut faylar boyunca kayma veya yeni bindirmelerin oluşması sonucu mümkün olabileceğini göstermektedir” diyor. 

“Ay’da kalıcı yapı yeri planlanırken, yakın zamandaki bindirmelerin küresel dağılımı, potansiyel etkinlikleri ve devam eden küresel sıkışmanın bir sonucu olarak yeni bindirmelerin oluşma olasılığı göz önünde bulundurulmalıdır.”

LRO uydu aracındaki bir kamera, Ay’da yaygın olarak binlerce nispeten küçük, genç bindirme fayları tespit etti.

Yarıklar küçük basamaklara benzeyen kayalık yeryüzü şekilleridir. Sıkıştırma kuvvetlerinin kabuğu kırdığı ve fayın bir tarafındaki kabuğu yukarı doğru iterek diğer tarafa doğru ittiği yerde oluşurlar. Ay’ın küresel sıkışmasına, hala sıcak olan iç kısmının soğuması ve Dünya’nın gelgit kuvvetleri neden olmaktadır.

Схема формирования лунного разлома. Уступы образуются, когда лунная кора трескается при сжатии Луны. Это приводит к разрушению приповерхностных материалов, образуя надвиг. Надвиг переносит материалы коры вверх над прилегающими материалами коры. Сдвиги по существующим разломам или образование новых надвигов вызывают неглубокие лунотрясения, ощутимые на расстоянии десятков километров.
Ay fay oluşumunun şeması. Ay sıkıştıkça ay kabuğu çatladığında bindirmeler oluşur. Bu, yüzeye yakın malzemelerin kırılmasına ve bir itme oluşturmasına neden olur. İtme, kabuk malzemelerini bitişik kabuk malzemeleri üzerinde yukarı doğru taşır. Mevcut faylar boyunca kaymalar veya yeni bindirmelerin oluşması, onlarca kilometre öteden hissedilebilen sığ Ay sarsıntılarına neden olur.

Fayların oluşumuna sığ ay sarsıntıları şeklinde sismik aktivite eşlik eder. Bunlar Apollo astronotları tarafından yerleştirilen bir dizi sismometre olan Apollo Pasif Sismik Deneyi tarafından kaydedilmiştir. Kaydedilen en güçlü Ay sarsıntısının merkez üssü güney kutup bölgesindeydi.

Shackleton Krateri’nin duvarları heyelanlarla kaplıdır

Ekip ayrıca Ay’ın güney kutup bölgesindeki yamaçların stabilitesini de modelledi ve bazı bölgelerin hafif sismik sarsıntılar nedeniyle bile regolit toprak kaymalarına eğilimli olduğunu tespit etti.

Shackleton Krateri de dahil olmak üzere sadece bu bölgeler, orada bol miktarda bulunduğu düşünülen buz nedeniyle en çok ilgi çeken bölgelerdir.

Карта показывает области с потенциалом оползней на южном полюсе Луны. На изображении показаны прогнозируемые области нестабильности склонов поверхности в южном полярном регионе. Модели рассчитаны на регистрацию оползня из реголита толщиной один метр. Синие точки — участки с наименее неустойчивыми склонами, зеленые точки — с умеренно неустойчивыми склонами, красные точки — с наиболее неустойчивыми склонами. Изображение сосредоточено на кратере Шеклтона и южном полюсе Луны. Местоположение предполагаемых районов посадки миссии Artemis III показаны синими прямоугольниками. Модель предсказывает, что большая части внутренних стен кратера Шеклтона подвержена оползням (врезка)
Ay’ın güney kutbunda heyelan potansiyeli olan alanları gösteren harita. Görüntü, güney kutup bölgesinde tahmin edilen yüzey eğimi istikrarsızlığı alanlarını göstermektedir. Modeller bir metre kalınlığında regolit heyelanı kaydedecek şekilde tasarlanmıştır. Mavi noktalar en az istikrarsız yamaçlara sahip alanlar, yeşil noktalar orta derecede istikrarsız yamaçlar ve kırmızı noktalar en istikrarsız yamaçlardır. Görüntü Shackleton Krateri ve Ay’ın güney kutbu üzerinde merkezlenmiştir. Artemis III görevinin önerilen iniş alanlarının konumları mavi dikdörtgenlerle gösterilmiştir. Model, Shackleton Krateri’nin iç kısmının büyük bölümünün toprak kaymasına eğilimli olduğunu öngörmektedir

Makalenin yazarlarından René Weber, “Gelecekteki insan faaliyetleriyle ilişkili sismik tehlikeyi daha iyi anlamak için sadece Güney Kutbu’nda değil, Ay’ın tamamında sismik verilere ihtiyacımız var” diyor. 

“Yaklaşan Farside Seismic Suite gibi görevler Apollo sırasında yapılan ölçümleri genişletecek ve Ay’ın küresel sismisitesi hakkındaki bilgilerimize katkıda bulunacaktır.”

Derleyen: Feyza ÇETİNKOL

Kaynak: NASA: Ay Küçülüyor, Güney Kutbu Yakınlarında Kabuğu Kırılıyor

Yaşam Tohumları mı? Asteroid Ryugu’dan Alınan Örnekler Kuyruklu Yıldız Parçacıklarının İzlerini İçeriyor

Bir yanıt yazın

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.

Çok Okunan Yazılar