İnsan Vücudu Laktozu Sindirmeyi Neden Öğrenmek Zorunda Kaldı?
Yakın zamanda yapılan bir araştırmanın sonuçları, modern insanın laktozu sindirme yeteneğinin binlerce yıl önce açlık ve bulaşıcı hastalıklar sonucunda ortaya çıktığını göstermiştir. Sadece gerekli gene sahip olanlar hayatta kalabilmiştir.
İnsanların laktoz intoleransı olmasına rağmen yıllardır süt içtikleri ortaya çıktı. Bir noktada, bu durum onlar için ölümcül hale geldi.
Laktoz intoleransı, vücudun laktaz enziminden yoksun olduğu bir durumdur. Sonuç olarak, hayvansal süt bileşenleri içeren tüm gıdalar, intoleransı olan bir kişide mide rahatsızlığına neden olur.
Daha önce, insanların laktozu sindirebilmelerini sağlayan genetik varyasyonun, hayvan sütü içmeye başlamamızla aynı zamanda geliştiği düşünülüyordu. Ancak İngiliz bilim insanları tarafından yapılan bir çalışma durumun tam olarak böyle olmadığını ortaya koydu.
Bilim insanları ne keşfetti?
İngiliz araştırmacılar, laktoz toleransı geninin insanlarda hemen ortaya çıkmadığını buldu. Birkaç bin yıl boyunca insanlar süt içmiş ve intolerans semptomlarından muzdarip olmuş, ancak tolerans geni ancak intolerans ölümcül hale geldiğinde yayılmaya başlamıştır.
Laktozu sindiren enzime laktaz denir ve fetal gelişim sırasında ince bağırsakta üretilir. Emzirme kesildiğinde, çocuklarda laktaz artık üretilmez, bu nedenle süt ürünlerinde bulunan laktozu artık sindiremezler. Bu durumda laktoz kalın bağırsağa girdiğinde karında şişkinlik, ishal veya gaz gibi rahatsız edici semptomlar ortaya çıkar.
Bununla birlikte, evrimsel gelişimin bir sonucu olarak, bazı insanlar yetişkinlikte de laktaz üretmekten sorumlu bir gene sahiptir. Önceleri bilim insanları bunun, insanlar düzenli olarak süt ürünleri tüketmeye başladığında, yani yaklaşık 10.000 yıl önce gerçekleştiğine inanıyordu.
Ancak her şeyin çok daha karmaşık olduğu ortaya çıktı – İngiliz araştırmacılar laktoz toleransı geninin yaklaşık 5 bin yıl önce, yani insanların hoş olmayan hislere rağmen süt içmesinden binlerce yıl önce ortaya çıktığını ve yayıldığını keşfetti.
Dönüm noktası, insanların şiddetli açlık ve bulaşıcı hastalıklardan muzdarip olduğu zamandı – bu durumda hastalık ve yiyecek eksikliği nedeniyle zayıflayan organizma ishale dayanamazdı.
Dolayısıyla laktoz intoleransı olan insanlar hızla ölüyordu. Sadece daha sonra çocuklarına aktaracakları bir tolerans geni geliştirmek için zamanları olanlar hayatta kaldı.
Derleyen: Feyza ÇETİNKOL
Kaynak: İnsan Vücudu Laktozu Sindirmeyi Neden Öğrenmek Zorunda Kaldı?
Atlantik Okyanusu’nu Durmadan Uçarak Geçebilen Kelebekler Keşfedildi