Depremlerin En Eski Kanıtı 3.3 Milyar Yıllık Kayalarda Yatıyor Olabilir
Güney Afrika’daki Barberton Greenstone Kuşağı, bazıları 3,6 milyar yıldan daha eski olan, Dünya’daki en eski kayaları içermektedir. Aynı zamanda, bundan biraz daha genç olan ve farklı kayaların bir araya getirilmesinden oluşan bir karmakarışıklığa benzedikleri için jeologların kafasını karıştıran bazı katmanlar da içeriyor. Araştırmacıların şimdi bir önerisi var: Bu kısım, eski bir depremin neden olduğu eski bir denizaltı heyelanının kanıtıdır.
Eğer teorileri doğruysa, bu bir depremin en eski kanıtıdır. Kayalar, yaklaşık 3,3 milyar yıllık eski ve derin bir deniz tabanının parçalarıdır. Ancak bunların arasında okyanus tabanında oluşmamış tortul kayalar da var. Bunlar ya karada ya da sığ sularda oluşmuş kayalardır, örneğin evaporit olarak oluşan barit kristalleri gibi – suyun buharlaşmasıyla oluşan kayalar. Kesinlikle denizin dibinde olan bir şey değil.
Öyleyse soru şu: Bu çok farklı kaya türleri nasıl bir araya geldi? Araştırmacılar Simon Lamb ve Cornel de Ronde, kaya karışımının, güçlü depremlerin karadan ve sığ sudan derin okyanus tabanına malzeme getiren bir tür deniz heyelanı ürettiği Yeni Zelanda kıyılarında görülen yapılara benzediğini fark etti.
“Bu haritanın (Simon Lamb tarafından) çok daha yakın geçmişte meydana gelen denizaltı heyelanlarının ardından yapılan jeolojik haritaya oldukça benzediğini fark ettik. Bunlar, Yeni Zelanda’nın en büyük fayı olan Hikurangi dalma-batma bölgesindeki megatrust boyunca meydana gelen büyük depremler tarafından tetiklenmişti,” diyor yazarlar The Conversation’da.
“Bunun önemi, Yeni Zelanda’nın jeolojik kayıtlarının, bir dalma-batma bölgesindeki büyük depremlerin derin etkileri tarafından benzersiz bir şekilde oluşturulduğu gerçeğinde yatmaktadır. Bu durum, en son Kasım 2016’da 7,8 büyüklüğündeki Kaikoura depreminin derin sulara doğru akan geniş denizaltı toprak kaymalarına ve enkaz çığlarına yol açtığı günümüzde de devam etmektedir.” “Bu depremlerin en eski kaydını, Güney Afrika’nın yüksek arazisinde saklı olarak bulduk.”
Bu hipotez, levha tektoniği ve levhaların hareketinden kaynaklanan depremlerin o dönemde başladığına dair dünyanın diğer bölgelerinden elde edilen kanıtlarla tutarlıdır. Ama dahası da var. Barberton Greenstone Kuşağı, dramatik Hunga Tonga-Hunga Ha’apai volkanik patlamasına benzer su altı volkanizmasının kanıtlarını göstermektedir.
Gezegenimizdeki çalkantıların Dünya’daki yaşamın oluşumunda önemli bir rol oynadığına inanılıyor – her ne kadar yaşam tektonik plakaların oluşumundan önce başlamış olsa da.
Kaynak: https://www.iflscience.com
Derleyen: Figen Berber