Bilim İnsanları Beyinde Zamanı Algılayan Reseptörler Buldu
Zamanın geçişini açıkça hissederiz, ancak dokunma, görme, işitme veya koklamanın aksine, zaman için duyusal reseptörler yoktur. Bu gerçek uzun zamandır sinirbilimcilerin ilgisini çekmektedir. Zaman hissinin gerçek hislerle “birleşebileceğini” varsaydılar. Ve böyle bir reseptör bulundu.
Profesör Matthew Diamond ve SISSA grubu tarafından yapılan çalışma, zaman algısının dokunma ve somatosensoriyel korteksin işlevselliği ile doğrudan ilişkili olduğunu göstermiştir. Cildimiz tarafından alınan uyaranları işlediğimizde, somatosensoriyel korteksteki nöronlar bu uyaranların ayrıntılı özelliklerini kaydeder.
Peki beyin dokunuşun süresini nasıl kaydeder? Dokunma kısa mıydı yoksa uzun muydu? Zaman süresi hissi nasıl ortaya çıkıyor?
Araştırma ekibinin sonuçları, somatosensoriyel korteksin bu önemli soruları yanıtladığını gösteriyor. Zamanı tam anlamıyla hissetmemizi sağlıyor. Bununla birlikte, zaman algısından sorumlu olanların sadece somatosensoriyel nöronlar olmadığı da açıktır.
Zaman duygusu
Deneyler genetiği değiştirilmiş fareler üzerinde gerçekleştirilmiştir. Işık serebral korteksi etkilediğinde nöronların aktivitesinin değiştirilmesini sağlayan bir teknik olan optogenetik kullanılarak yapılan çalışmada, görünüşte farklı olan iki his arasında bir bağlantı kuruldu: “ne kadar sert” ve “ne kadar uzun” uyaranları.
Optogenetik müdahale ilk grup farede titreşim yoğunluğu algısını etkilemiştir: titreşim yoğunluğunu tahmin edebilmişler ancak süresine dikkat etmemişlerdir.
Buna karşılık, aynı sematosensoriyel kortekse optogenetik müdahalede bulunulan diğer fareler, titreşimin yoğunluğunu dikkate almadan yalnızca süresini algıladı.
Bu sonuçlar, dokunma duyularının işlenmesinde somatosensoriyel korteksin oldukça beklenen rolünü doğrulamıştır. Ancak deneyler aynı zamanda zaman (süre) algısının, dokunma da dahil olmak üzere çeşitli işlevlere sahip geniş bir beyin bölgeleri ağında kök saldığını da doğruladı.
Zaman algısı ağı
Araştırmanın koordinatörü Profesör Matthew Diamond, “Duyusal olayların süresinin algılanmasının altında yatan sinirsel mekanizmalar hala tam olarak bilinmemektedir” diyor.
Sinirbilimci şunları söylüyor: “Zaman algısının tek bir beyin merkezine bağlı olmadığı, beynin birçok bölgesine dağılmış çeşitli nöron ağlarında gerçekleştiği düşünülüyor.”
“Çalışmamızın sonuçları, duyusal işlemeden sorumlu nöronların ağın bir bileşeni olduğunu gösteriyor. Yani, aynı kortikal nöron popülasyonu, zaman algısını dokunmaya bağlayan iki farklı duyusal deneyim türünden sorumludur.”
“İki fare grubunda aynı nöron setlerinin hedeflenmesi farklı sonuçlara yol açtı. Optogenetik kullanılarak nöronal aktivitenin arttırılması ‘süre’ farelerinde süre algısını arttırırken, ikinci grupta yoğunluk algısını arttırdı. Her iki algı türü de örtüşen bir dizi nöronla ilişkili olduğu için, iki sinyali somatosensoriyel kortekste ‘çoğullanmış’ olarak tanımlıyoruz.”
Derleyen: Feyza ÇETİNKOL
Kaynak: Bilim İnsanları Beyinde Zamanı Algılayan Reseptörler Buldu