Kimyagerler Meteoritte Amino Asitleri ve Yaşamın Diğer Yapı Taşlarını Gördüler
Uluslararası bir araştırma ekibi Winchcombe meteoritinin bileşimini analiz etti ve amino asitler ve heterosiklik hidrokarbonlar da dahil olmak üzere nitrojen bileşikleri buldu.
Meteoritler çoğunlukla Dünya’ya çarpan ve etrafımızdaki kozmos hakkında bilgi getiren asteroit parçalarıdır. Bu taşlar, araştırmacıların Dünya’daki maddenin ve yaşamın kökenine inmelerine yardımcı olur.
Araştırma ekibi, bu göktaşında amino asitler ve heterosiklik hidrokarbonların varlığı da dahil olmak üzere önemli nitrojen bileşiklerinin varlığını yüksek doğruluk derecesiyle gösteren ilk ekip oldu. Herhangi bir kimyasal işlem kullanmadılar, ancak aslında çok güçlü bir elektron mikroskobu ile baktılar.
Winchcombe meteoriti Şubat 2021’de İngiltere’deki bir kamera ağı tarafından tespit edildi ve sadece birkaç gün içinde bulundu. “Meteoritler genellikle Dünya’da iklimin kuru olduğu soğuk ve sıcak çöllerde izlenir. Orada çok çabuk bozulmazlar. Nemli koşullarda ise değişirler” diyor Christian Vollmer.
“Ancak Winchcombe’da olduğu gibi bir meteor düşmesi hızlı bir şekilde gözlemlenir ve bulunursa, bu tür meteorlar güneş sistemimizin doğuşuna dair önemli ‘tanıklardır’. Bu da onları araştırma açısından özellikle ilginç kılıyor.”
Gezegenimizdeki yaşamın kökeni hala gizemini korumakta olup, bazı araştırmacılar biyolojik açıdan önemli ilk maddenin dört milyar yıldan daha uzun bir süre önce meteorlar tarafından Dünya’ya getirildiğini öne sürmektedir.
Bu madde, örneğin amino asitler veya hidrokarbonlar gibi karmaşık organik bileşikleri içermelidir. Ancak bu moleküllerin meteorit maddesindeki konsantrasyonları çok düşüktür ve uzmanlar genellikle bunları çözücüler veya asitler kullanarak meteordan izole etmek ve ardından analiz için zenginleştirmek zorundadır.
Christian Vollmer’in ekibi, biyolojik açıdan önemli olan bu azot bileşiklerinin Winchcombe meteoritinde önceden kimyasal işlem görmeden varlığını gösterebilen ilk ekip oldu, ancak burada bile bu maddelerin konsantrasyonları çok düşük.
Araştırmacılar çalışmalarında son teknoloji ürünü yüksek çözünürlüklü bir elektron mikroskobu kullandılar. Dünyada bu tür mikroskoplardan sadece birkaç tane var.
İngiltere’nin Daresbury kentindeki SuperSTEM laboratuvarında bulunan bu “süper mikroskop” sadece yüksek karbonlu bileşikleri atomik çözünürlükle görüntülemekle kalmıyor, aynı zamanda kimyasal örnekleri yeni bir dedektör türüyle analiz edebiliyor.
Vollmer, “Biyolojik açıdan önemli bu organik bileşiklerin işlenmemiş bir meteoritte gösterilmesi araştırma için önemli bir ilerlemedir” diyor.Bu deneyim önemli, çünkü kimyasal işlem meteoritik maddenin değiştirilmesi açısından ciddi bir risk oluşturuyor.
Yeni yöntem, yakın zamanda Japonya’nın Hayabusa-2 uzay misyonu ve NASA’nın OSIRIS-REx misyonu tarafından asteroitlerden Dünya’ya getirilen küçük dünya dışı örneklerin incelenmesi için de önemlidir.
Derleyen: Feyza ÇETİNKOL
Kaynak: Kimyagerler Meteoritte Amino Asitleri ve Yaşamın Diğer Yapı Taşlarını Gördüler