Bahar, Grönland’ın alçak buzul bölgesindeki bazı bitki türlerini daha erken etkiliyor. Diğer türler ise sıcaklığın yüksek olduğu kış aylarında daha geç ortaya çıkıyor. Değişiklikler, Biology Letters gazetesinde yayınlandı. California Üniversitesi tarafından Davis’te yürütülen bir araştırmaya göre, azalmakta olan deniz seviyesi buz örtüsüyle bağlantılı.
İlkbaharda bitki türlerinin büyümesi, çiçek tomurcuğunun oluşumu ve çiçeklenme gibi mevsimsel olayların zamanlaması, bir bitkinin fenolojisini oluşturur. Fenoloji; büyümek, yavrulamak ve yaşam öyküsünü ifade etmek için gerekli olan zamanın penceresidir. Bunu “doğanın saati” olarak düşünün. Buzullarda ise doğanın saati hızlı adımlarla koşuyor.
Hız Hatları, Yavaşlık ve Yeni Kayıt
Bu çalışma, Davis Boğazı’ndan yaklaşık 150 mil içerideki bir Batı Grönland sahasındaki 12 yıllık gözlemleri kapsıyor. Bu bölge, Russell Glacier’in yakınında, adanın çoğunu kaplayan devasa iç yüzeyden çıkıntı yapan dinamik bir cephede bulunmaktadır. Mayıs ayı başından Haziran ayının sonuna kadar her yıl, her bir bitki türünü kuşatan alandaki büyümenin ilk bulguları için günlük olarak gözlem yapıldı.
Birçok sazlık türü, yarış atı gibi bahardan erken çıkıyor. Bu çalışma ile araştırmacılar buzullarda rekor kırarak bitkilerin ortaya çıkma zamanlamasındaki en büyük artışı ortaya koydu.
UC Davis Doğal Hayat, Balık ve Koruma Biyolojisi Bölümü’ndeki kutupsal bir ekolojist olan öncü yazar Eric Post, “Bunu incelemeye başladığımızda on yıllık bir ilerleme oranı hakkında 26 günlük bir konuşma yapacağımızı düşünmemiştim. 27 yıldır buzullarda gözlem yapıyoruz ve bu neredeyse uzayan bir mevsim. Bu uzayan mevsimler, gözle görülür bir değişim oranına sahip.” dedi.
Deniz buzulunun erimesi, doğanın kuzey kutbundaki saatini hızlandırabilir.
Ancak kutupların kısa yetişme sezonuna rağmen diğer türler bu konuda acele etmiyor. Gri söğüt için büyümenin başlaması hiç değişmedi ve cüce bir huş ağacı büyümesini on yıl boyunca yalnızca beş gün erkene aldı.
Hızlı Değişim
Bir bitki, kış uykusundan ne kadar erken çıkıyor ise de bu durum türlere göre değişiyor. Bu çalışma, kutupların çevresinin hızla değiştiğini gösteriyor. Bu tür değişiklikler, gelecek yıllarda bölgenin ekolojik yapısına önemli etkilerde bulunacak.
Post, “Kutup gerçekten dinamik bir yapıdadır. On yıldır orada çalışanların dahi artık kutbun aynı kutup olmadığını fark edeceği bir şekilde değişiyor. Resim kesinlikle yeniden düzenleniyor. Bu durumu, gözlerinizin önünde bulanıklaşan ve bir çeşit Dali manzarası haline gelen bir Picasso resmi gibi düşünün. Parçaların orada olduğunu biliyorsunuz ancak birbirleriyle ilişkili olarak örgütlenme biçimi eskiden olduğu gibi görünmüyor. Şu an nereye, neye bakıyorum ve hepsinin birlikte çalışması için neler yapılmalı?” dedi.
Ren Geyiği İçin Bir Çıkmaz
Post’un 2008 ve 2013 yıllarındaki çalışmaları, bu tür değişikliklerin bölgedeki ren geyiklerini nasıl etkilediğini gösterdi. Ren geyiği, kış aylarını verimli geçirmek ve yenidoğanlarına gerekli besleyici bitkilerden getirmek için yavrulama mevsimi boyunca her yıl olduğu gibi belirli alanlara gider. Ancak ilkbaharda bitki türleri ortaya çıkmadığında, ren geyiği gittiği yerlerden eli boş dönecektir. Yiyecek hala varsa da yeteri kadar büyüme gerçekleşmediğinden dolayı eskisi kadar besleyici olmayacaktır. Sonuç olarak, daha az yavru doğar ve doğan yavrular da yeterli besini alamayacağından erken ölürler.
Post, “Bu, bir sonraki kışa girmeden önce kaynaklar oluşturmak için sınırlı bir bakış açısına sahip olan ren geyiği gibi tüketici türler için öldürücü bir etkendir. Son yapılan araştırmayla deniz buzulunun etkilerinin, Kuzey kutbunda ne kadar geniş ve gizemli olabileceğini anlamaya yönelik bir adım atmış oluyoruz.” dedi.
Kaynak:https://phys.org/news/2017-02-sea-ice-nature-clock-arctic.html
Çevirmen:Tuğba Aydın