Bilinç Entropinin Yan Etkisi Olabilir
İnsan bilincini anlama çabası yüzyıllardır sürüyor. Bilinç nasıl tanımlanabilir, kaynağı tam olarak nedir ve neden böyle bir işleve sahibiz? Yanıt bekleyen bu sorulara odaklanan bir çalışmadan elde edilen sonuçlar, geçtiğimiz günlerde açıklandı.
Fransa ve Kanada’da çalışan araştırmacılar yeni bir olasılıktan söz ediyor: Bilinç, beynin enformasyon içeriğini en yükseğe çıkarmasının (maksimize etmesinin) bir sonucu olarak doğal biçimde beliriyor olabilir. Tıpkı evrenin bütününde düzensizliğin maksimize edilme eğilimi olduğu gibi, beyinde de varolan bu entropi eğilimine benzer bir eğilimin yan etkisi olarak bilinç ortaya çıkıyor olabilir.
Düzensizleşen Sistemler
Entropi, bir sistemin düzenli bir durumdan düzensizliğe doğru ilerleyişini ifade eder. Bir yumurta düşünelim: Sarısı ve beyazı bütünüyle ayrık durumdayken entropisi düşüktür. Bu yumurtayı çırparsanız, entropisi artar ve sarı ile beyazın güzelce karışmış biçimi onun en düzensiz biçimi olur.
Fizikçiler evren için de aynı durumun geçerli olduğunu düşünüyor. Büyük Patlama‘dan sonra evren giderek düşük entropili durumdan, yüksek entropili duruma kaymaya başladı. Termodinamiğin ikinci yasası uyarınca, bir sistemde entropi sadece artabilir. Bu da zamanın okunun neden hep geleceğe dönük olduğunun bir açıklaması olarak düşünülür.
Kendiliğinden Beliren Bir Özellik mi?
Araştırmacılar bu düşünceyi, beynimizdeki bağlantılara uygulamaya karar verdiklerini ve beynin de bilinçli durumda iken kendini düzenleme sırasında herhangi bir şablon sergileyip sergilemediğini araştırdıklarını belirtiyorlar. Toronto Üniversitesi ve Paris Descartes Üniversitesi’nden bilimcilerden oluşan Jose Luis Perez Velazquez liderliğindeki ekip, bu amaçla 9 farklı kişinin (bunlardan 7 tanesinin epilepsisi bulunuyordu) beynindeki nöron ağlarını modellemek için istatiktiksel mekanik adı verilen bir tür olasılık kuramını kullandılar.
Spesifik olarak ilgilendikleri şey, nöronların eşzamanlılığı (senkronizasyonu) idi. Nöronların bağlantılı olup olmadıklarını anlamak için birbirleri ile aynı fazda mı salınıyorlar diye bakıldı. İki farklı veri kümesi incelendi: İlkinde bağlantılılık desenlerinin katılımcılar uyurkenki ve uyanıkkenki durumları karşılaştırıldı. Ardından epilepsi hastalarının 5 tanesinin nöbet geçirirkenki ve normal durumdaki desenler arasında oluşan değşikliğe bakıldı.
Her iki durumda da aynı eğilim görüldü: Katılımcıların beyinleri, bütünüyle bilinçli bir durumdayken daha yüksek entropi sergiliyordu. “Şaşırtıcı ölçüde basit bir sonuca ulaştık: Normal uyanıklık durumları, beyin ağları arasındaki etkileşimlerin en yüksek sayıdaki olası konfigürasyonları ile karakterize ediliyor; yani en yüksek entropi değerlerini temsil ediyorlar,” diye anlatıyor ekip. Araştırmacılar buradan hareketle bilincin, enformasyon değiş-tokuşunu en yükseğe çıkarmaya çalışan bir sistemin “kendiliğinden ortaya çıkan bir özelliği“nden (İng. emergent property) ibaret olabileceğini düşünüyorlar.
Araştırmalar Sürecek
Kulağa çok heyecan verici gelse de temkinli olmakta yarar var. Sonuçta bu araştırmada ele alınan örnek sayısı çok az; sadece 9 kişi. İnsanların beyinlerinin birebir özdeş olmadıklarını da düşünürsek, daha fazla sayıda katılımcı ile çalışmaları sürdürmenin gerekliliği ortaya çıkıyor.
Örnek sayısını arttırmanın yanısıra, farklı beyin durumları için de incelemelerde bulunmak gerekecek; örneğin anestezi altındaki beyinler için. Yine de bu çalışmanın çok öenmli bir başlangıç noktası olduğuna kuşku yok.
Kaynak:bilimfili
Kaynaklar:
Science Alert,”Consciousness could be a side effect of ‘entropy’, say researchers“
<http://www.sciencealert.com/consciousness-could-be-a-result-of-entropy-say-researchers>
Physics World,”Consciousness is tied to ‘entropy’, say researchers“
<http://physicsworld.com/cws/article/news/2016/oct/18/consciousness-is-tied-to-entropy-say-researchers>
İlgili Makale: arXiv, “Towards a statistical mechanics of consciousness: maximization of number of connections is associated with conscious awareness“
<https://arxiv.org/abs/1606.00821>
One thought on “Bilinç Entropinin Yan Etkisi Olabilir”
Beyindeki entropinin yüksek olması beyin hücreleri arasındaki ilişkinin bilgi ve enerji akışının fazla oIması anlamına geliyorsa :Bu beyin hücreleri arasındaki ilişkinin fazla olması zekayı ve bilinci artırıyor zaten yeni bir bilgi yok bu yazıda