Avustralya Ordusu İnsan Beyin Hücreleriyle Birleştirilmiş Bilgisayar Çiplerine Fon Sağlıyor.
Nihai hedef yapay zeka ile entegrasyon
Bu makale, dünyayı değiştiren teknolojilerin haftalık olarak derlendiği Future Explored’ın bir parçasıdır. Bu makaleler her Perşembe sabahı doğrudan gelen kutunuza gönderilmektedir.
Avustralya Ordusu petri kaplarında akıllı ‘mini beyinler’ yetiştirmek için bir projeyi finanse ediyor. Amaç, bu ‘çanak beyinleri’ daha iyi yapay zeka tasarlamak için kullanmak ve sonunda ikisini birleştirerek insan beyin hücrelerinin işlem gücünü entegre eden bir yapay zeka yaratmak.
Doğru koşullar sağlandığında bilim insanları kök hücreleri ‘organoidler’ halinde büyütebilir. Organoidler, farklı organların (beyin de dahil) yapısına ve işlevine benzeyen üç boyutlu dokulardır.
Organoidler gerçek bir beyin kadar büyük değildir, ancak birbirlerine elektrik sinyalleri gönderebilen nöronlar içerir.
Örneğin, Alman bilim insanları kısa süre önce beyin organoidlerine HSV-1 virüsü bulaştırmanın ölümcül beyin hastalığı olan herpes ensefalitini potansiyel olarak tedavi edebileceğini keşfetti.2022 Avustralya’daki Monash Üniversitesi’ndeki araştırmacılar beyin organoidleriyle daha önce benzeri görülmemiş bir şey yaptı. Araştırmacılar bunu yapmak için insan beyin hücrelerini mikroelektrot dizileri üzerinde kültürlediler. Mikroelektrot dizileri, sinir sinyallerini iletmek ve almak için beyin implantlarıyla aynıdır.
Bu oyunda oyuncu, zıplayan bir topun yolunu kesmek için raketini yukarı ve aşağı hareket ettiriyor.
Bu, topun yolunu ve raketin konumunu belirtmek için dizinin belirli bölümlerindeki elektrotların uyarılmasıyla yapıldı. Beyin organoidleri, küreklere yukarı ve aşağı hareket etmeleri için sinyal vermek üzere belirli elektrotları uyarabilir.
Bu sistemi eğitmek için araştırmacıların yaratıcı olması gerekiyordu.
Öğrenme için kolayca ödüllendirilebilen hayvanların aksine, bir nöron kitlesini ödüllendirmek imkansızdır. Bunun yerine araştırmacılar hücreleri ‘motive etmek’ için ‘serbest enerji prensibi’ adını verdikleri yöntemi kullandılar.
Bu teori, beynin çevresi hakkında bildiklerini kullanarak düzensizliği en aza indiren tahminlerde bulunduğu fikrine dayanıyor. Öğrenme ilerledikçe, doğru tahminler yapılır ve çevre değiştikçe tahminler değiştirilir.
DishBrain masa tenisi oynadığında, araştırmacılar top raketle temas ettiğinde organoidleri öngörülebilir bir şekilde uyardı (aynı voltaj, tüm elektrotlarda aynı zamanda). Top raketin içinden geçerken elektrotlar rastgele ateşlenerek öngörülemeyen bir uyaran sağlandı.
Çalışma sırasında, bu uyaranı alan beyin organoidlerinin topu ıskalamak için harcadığı ortalama süre ‘önemli ölçüde arttı’. Böyle bir uyaran almayan organoidlerde ise zaman artışı gözlenmedi.
Biyoteknoloji start-up’ı Cortical Labs’ın baş yazarı ve CSO’su Brett Kagan, “Canlı biyolojik nöronlarla etkileşime girerek onları faaliyetlerini değiştirmeye ve zekaya benzer bir şey üretmeye zorlayabileceğimizi gösterdik” dedi.
Bundan sonra ne olacak?
Temmuz 2023’te Monash Üniversitesi ve Cortical Labs, Dishbrain üzerinde daha fazla araştırma yapmak için Avustralya’nın Ulusal İstihbarat ve Güvenlik Keşif Araştırma Hibe Programı aracılığıyla yaklaşık 400.000 USD (600.000 AUD) sağladıklarını duyurdu. Araştırmanın amacı, insan beynini değil ama yapay zeka algoritmalarını etkileyen bir sorun olan ‘yıkıcı unutmaya’ bir çözüm bulmak.
İnsanlar bir şeyi öğrenebilir ve bu bilgiyi başka bir şeyi öğrenmek için saklayabilir, ancak yapay zeka bunu yapamaz.
Bu sorunun üstesinden gelmek ve sürekli öğrenebilen, yani insanların kolayca öğrenebileceği bir sistem yaratmak, yapay zeka var olduğu sürece daha akıllı ve daha yetenekli olacak bir yapay zekanın geliştirilmesine yol açabilir. Bu hibe ile Monash Üniversitesi araştırma ekibi, DishBrains’in sürekli öğrenmesinin arkasındaki biyolojik mekanizmaları belirlemeye ve bunları yapay zekada kopyalamaya çalışacak.
Baş araştırmacı Adil Raj şunları söyledi: ‘Bu hibeyi biyolojik sinir ağlarının öğrenme yeteneklerini kopyalayan daha iyi yapay zeka makineleri geliştirmek için kullanacağız.
Ancak, daha iyi yapay zeka oluşturmak yalnızca kısa vadeli bir hedef.
Nihayetinde, gelişmiş biyo-bilgisayarlar yaratmak için geleneksel silikon bilgisayar çiplerini akıllı organoidlerle değiştirmek istiyorlar. Böylece yapay zekâ, insan beyniyle aynı temel üzerine inşa edilerek daha verimli ve esnek hale gelecektir. İnsan nöronları dört milyar yıllık evrimin bir sonucu olarak kendi kendini programlayabilmekte ve sonsuz esnekliğe sahip olabilmektedir. Dijital modelin taklit etmeye çalıştığı şeyi önce biz taklit edeceğiz.
Büyük resim
Şubat 2023’te Kagan, Frontiers in Science dergisine bir makale yazarak mini beyinleri ve bilgisayarları birleştiren bu yeni konsepti ‘organoid zeka’ olarak adlandırdı ve teknolojide nasıl devrim yaratabileceğini detaylandırdı.
Bununla birlikte, bu alan hala inanılmaz derecede yeni ve araştırmacılar ile sürekli öğrenen bir yapay zeka vizyonları arasında birçok engel var. En büyük engellerden biri beyin organoidlerindeki hücre sayısını artırma ihtiyacıdır.
Johns Hopkins Üniversitesi’nde toksikolog olan ve Frontier makalesinin ortak yazarı Thomas Hartung CNN’e şunları söyledi: “[Mevcut beyin organoidleri] çok küçük. Organoidlerin zekasını artırmak için sayılarının 10 milyona çıkarılması gerekiyor” dedi.
Beyin organoidlerine sağlam bir damar ağının nasıl verileceğini bulmak boyut sorununun üstesinden gelebilir. Hartung’a göre, fare benzeri bir beyne sahip bir sisteme sahip olmamız için onlarca yıl geçmesi gerekebilir, ancak araştırmacılar organoid zekâ vaadini yerine getirebilirse, dünya değişecektir.
“Beyin hala modern bilgisayarların dengi değil” diyor. Kentucky’de 600 milyon dolarlık, 6.800 metrekarelik son teknoloji ürünü bir süper bilgisayar olan Frontier, dünyada türünün ilk örneği. Geçtiğimiz Haziran ayında ilk kez tek bir insan beyninin hesaplama gücünü aştı.
Derleyen: Deniz KAFKAS
Kaynak: Avustralya Ordusu İnsan Beyin Hücreleriyle Birleştirilmiş Bilgisayar Çiplerine Fon Sağlıyor.
Çinli Şirket Evde Kullanılabilecek Evrensel Bir İnsansı Robot Tanıttı