Yaşanabilir Bölgede En Yakın Süper-Dünya Açıklandı
HD 48948 adlı nispeten yakın K-tipi yıldızın, her biri Dünya’dan biraz daha büyük üç gezegene ev sahipliği yaptığı tespit edildi. Bunlardan en dışta olanı “yaşanabilir bölge “de, yani yüzeyde sıvı halde su bulunması için uygun sıcaklıkta. Daha fazla araştırmaya ihtiyaç var – özellikle de gaz değil, ağırlıklı olarak kaya veya su olduğunu doğrulamak için – ancak bunun, yaşamı sürdürme şansı yüksek olan Dünya’ya bilinen en yakın gezegen olarak değerlendirilme ihtimali yüksek.
Şaşırtıcı bir hızla yeni gezegenler bulunmakta, öyle ki bir gezegenin fark edilmesi için özel olması gerekmektedir. HD 48948 d her türlü nitelik belirtisini gösteriyor. Bulduğumuz gezegenlerin büyük çoğunluğu ya yaşamı destekleme şansı olmayan gaz devleridir (uyduları varsa da olabilir) ya da çok sıcaktır. Birçoğu her iki açıdan da başarısız.
Doğru büyüklükte ve ortalama sıcaklıkta olan az sayıdaki gezegende bile, yaşamı imkânsız kılmasa da ihtimal dışı bırakan sorunlar var. Bunlar arasında gelgitsel olarak kilitlenmiş olmak, böylece her zaman aynı tarafın yıldızlarına bakması ve onları sterilize edebilecek patlamalara maruz kalmak sayılabilir. HD 48948 d muhtemelen her iki kaderden de kaçınıyor, ancak aynı zamanda keşfedilen diğer gezegenler kesinlikle çok sıcak. Yıldızının yaşanabilir bölgesi içinde yer alan ve evimizden biraz daha büyük bir gezegen olan Süper-Dünya’nın en yakın örneğidir.
K-tipi yıldızlar Güneş’ten daha az kütleye sahiptir ve dolayısıyla biraz daha soğuk ve sönüktürler, ancak çok daha bol bulunan M-tipi (kırmızı cüceler) yıldızlardan daha büyük kütlelidirler. Spektrumun o kısmında en parlak oldukları için bazen turuncu cüceler olarak da adlandırılırlar.
HD 48948 Güneş’in yüzde 67’si kadar bir kütleye sahip ve Camelopardalis’te 55 ışık yılı uzaklıkta. Çok yaşlı bir yıldızdır, 11,5 milyar yıllık ömrü etrafında yaşamın evrimleşmesi için bolca zaman sunmuştur. On yıllık gözlemler, 7,3, 38 ve 151 günlük periyotlarla yörüngesinde dönen gezegenlerin çekiminden etkilendiğini gösteren örüntüler üzerinde yalpaladığını ortaya koyuyor.
Güneş’ten daha az parlaklığa sahip olsa bile, 7,3 günlük yörüngedeki bir gezegen Merkür’den çok daha sıcak pişecektir ve 38 günlük yörüngedeki bir gezegen bile evden daha fırın olacaktır.
HD 48948 d farklı bir konudur. Yörünge uzaklığı Venüs’e benzer, ancak bu parlaklıktaki bir yıldızın etrafında, sıcaklığı Dünya’nınkine yakın olacak ve aynı zamanda patlamaların sorun olmayacağı kadar uzakta olacaktır.
Ancak bu Dünya’nın bir ikizi değil – kütlesinin gezegenimizin kütlesinin 10,59 katı olduğu tahmin ediliyor. Bildiğimiz kadarıyla, HD 48948’in gezegenlerinden hiçbiri bizim bakış açımızdan yıldızlarının yüzünden geçmiyor. Sonuç olarak, boyutlarını bilmiyoruz, sadece yıldızlarında gördüğümüz yerçekimi etkilerini üretmek için gereken kütleyi biliyoruz.
Bu kütledeki bir gezegen, bir süper-Dünya değil, mini-Neptün gaz topu olabilir, ki bu çok daha az heyecan verici olurdu. Bunu söyleyebilmemiz için biraz zaman geçmesi gerekebilir. Katı olsa bile, yerçekimi kesinlikle yorucu olacaktır.
Bu yöntemle daha önce elde edilen bazı gezegen raporlarının sahte olduğu, yıldızın kendisindeki faaliyetlerin sonucu olduğu tespit edilmişti. Ancak Exeter Üniversitesi’nden Dr. Shweta Dalal ve ortak yazarlar, kullandıkları analiz yöntemlerinin bunu önlediğinden emin olduklarını ifade ediyorlar.
“Bu keşif, uzak yıldız sistemlerinin sırlarını ortaya çıkarmada uzun vadeli gözlem ve gelişmiş tekniklerin önemini vurgulamaktadır. Gözlemlerimize devam etmek ve sistemde başka gezegenler aramak için sabırsızlanıyoruz” dedi.
Makale Monthly Notices of the Royal Astronomical Society dergisinde açık erişimli olarak yayımlanmıştır.
Kaynak: https://www.iflscience.com
Derleyen: Figen Berber
120 Işık Yılı Uzakta Okyanusu Olan Bir Süper Dünya Keşfedildi