Yapay zeka depremi tahmin edebilir
Depremler insanlığın bugüne dek çare bulamadığı en büyük problemlerden birisi. Pek çok doğal afet gerçekleşmeden önce haberdar olup uygun önlemleri alabiliyorken, depreme karşı böyle bir ön bildirim sistemimiz bulunmuyor.
Bugüne dek depremleri önceden tahmin edebilmek için yer hareketleri incelendi ancak bu incelemeler sonucunda bir sonraki depremin nerede olacağını tahmin etme konusunda büyük bir başarı gösteremedik. Yer hareketleri bize geniş bir coğrafyada bir sonraki depremin önümüzdeki 30 yıl içinde herhangi bir zamanda olabileceğini söylüyor. Ama bu bilgi çok fazla işimize yaramıyor.
Deprem atmosfer ilişkisi
Deprem tahmini üzerine çalışan bilimciler yakın geçmişte önemli bir buluş gerçekleştirdi. Deprem öncesinde, yerde gerçekleşen değişiklikler yerine, gökyüzündeki değişiklikleri inceleyen bilimciler, pek çok büyük depremden önce bazı değerlerin birden yükseldiğini fark etti.
Yer tabanındaki büyük kütleler hareketlenmeye başladığında bu kütlelerin arasından renksiz ve kokusuz bir gaz olan Radon, atmosfere salınıyor. Bu gaz atmosferin iyonosfer tabakasında birikerek, buradaki atomların iyonlaşmasını hızlandırıyor. İyonlar su moleküllerini kendilerine doğru çekerek yoğunlaşmaya sebep oluyor. Bu yoğunlaşma neticesinde ısı açığa çıkıyor. Bilimciler bu ısıyı kızılötesi radyasyon formunda gözlemleyebiliyor.
Önceki depremler teoriyi doğruluyor
Geçmişte gerçekleşen büyük depremleri ve atmosferdeki radyasyon değerlerini inceleyen bilimciler, bu teoriyi destekleyen pek çok örnek buldu. 2015’in Nisan ayında Nepal’de gerçekleşen depremin üç gün öncesinde, depremin merkez üssünün üzerinde kızılötesi radyasyonda belirgin bir artış olduğu görüldü. Aynı artış, depremin ardından meydana gelen artçı sarsıntıdan 8 gün önce de tespit edildi. Japonya’da 2011’de gerçekleşen 9,0 büyüklüğündeki depremin öncesinde Japonya semalarında iyonizasyon değerlerinin arttığı gözlemlendi. Benzer bir şekilde 2010 yılında Haiti’de gerçekleşen depremin öncesinde radyo dalgası salınımında önemli bir artış saptandı.
Konu üzerine çalışan bilimciler şimdi kaydedilmiş tüm depremler ve o depremler öncesinde iyonosferde gerçekleşen değişiklikleri inceliyor. Böylece bu değişikliklerin neden bazen 3 gün bazen 8 gün önce gerçekleştiği, bu tarz değişiklikler olduğunda ne sıklıkla deprem olduğu gibi soru işaretlerinin yanıt bulması amaçlanıyor. Ancak ortada çok fazla veri olduğu için bu eşleştirmeleri el ile yapmak çok zor.
Yapay zeka süreci hızlandıracak
Neyse ki artık yapay zekayı bu tarz işlemler için kullanabiliyoruz. Makine öğrenimi yöntemi ile deprem ve atmosfer verilerini bilgisayara sunarak aralarındaki ilişkiye dair bir örüntü ortaya çıkarmasını sağlayabiliyoruz. Şu anda bu iş için çalışan iki farklı şirket bulunuyor. GeoCosmo ve TerraSeismic şirketleri, depremleri önceden tahmin edecek sistemler geliştirmiş durumdalar. Ancak bu sistemlerin kullanıma sokulabilmesi için daha fazla veri ile desteklenmesi ve yanlış alarm vermiyor olması gerekiyor.
Alıntı:dunyahalleri