Tüm Süper Kütleli Kara Delikler Nerede?
Süper kütleli kara delikler hemen hemen her galaksinin merkezinde bulunur ve etraflarında yeterince materyal topladıkları zaman aktif galaktik çekirdek ya da AGN dediğimiz beslenme çılgınlığı evresine girerler. Geçmişte evren daha aktifken, yıldız oluşumu ve galaksi birleşmeleri artarken, AGN’lerin çok daha yaygın olduğu yönünde bir beklenti vardı. Yeni araştırmalar bu tablonun o kadar da doğru olmayabileceğini gösteriyor.
Gökbilimciler JWST’yi uzak galaksilerin kızılötesi imzalarına bakmak için kullandılar. JWST’nin selefi Spitzer, daha önce 7 ila 10 milyar yıl önceki kozmik öğle çağını incelemişti ve yeni teleskobun güç ve hassasiyetindeki çarpıcı artış göz önüne alındığında JWST’nin çok daha fazla AGN ortaya çıkarması bekleniyordu. Ancak sadece mütevazı miktarda yeni nesne bulundu, bu da dışarıda çok fazla olmadığını gösteriyor.
Kansas Üniversitesi’nde fizik ve astronomi yardımcı doçenti olan başyazar Allison Kirkpatrick yaptığı açıklamada, “Sonuçlar beklediğimden tamamen farklı görünüyordu ve bu da benim ilk büyük sürprizime yol açtı” dedi. “Önemli bir keşif, hızla büyüyen süper kütleli kara deliklerin azlığıydı.”
“Bu bulgu, bu nesnelerin nerede olduğuna dair sorulara yol açıyordu. Görünüşe göre, bu kara delikler muhtemelen daha önce inanılandan daha yavaş bir hızda büyüyor, bu da incelediğim galaksilerin geçmişten Samanyolu’muza benzediği düşünüldüğünde ilgi çekici. Spitzer kullanılarak yapılan daha önceki gözlemler, yalnızca hızla büyüyen süper kütleli kara deliklere sahip en parlak ve en büyük galaksileri incelememize izin verdi, bu da onları tespit etmeyi kolaylaştırdı.”
Her teleskobun yanlılığa yol açabilecek sınırlamaları vardır. En yaygın olanı, yalnızca en parlak nesneleri görmek gibi bir seçim etkisidir. Spitzer en büyük ve en aktif galaksileri, en büyük kara deliklerle birlikte tespit etti. Şimdi JWST daha küçük nesnelere baktığı için, kara deliklerin büyümesine ilişkin bakış açımız yeni kanıtlara göre ayarlanıyor. Çalışmanın galaksiler üzerinde de yeni perspektifleri var.
Kirkpatrick, “JWST’yi kullanarak, daha önce bu kırmızıya kaymalarda (kozmik mesafelerde) imkansız olan Samanyolu büyüklüğünde veya daha küçük olanlar da dahil olmak üzere, her zamankinden çok daha küçük galaksileri tanımlayabiliriz” dedi.
“Tipik olarak, en büyük galaksiler hızlı yıldız oluşum oranları nedeniyle bol miktarda toza sahiptir. Daha düşük kütleli galaksilerin de önemli miktarda toz içereceğini varsaymıştım, ancak beklentilerime meydan okuyarak ve başka bir ilgi çekici keşif sunarak bunu yapmadılar.”
Ekip, bu dönem ve bu galaksiler hakkındaki anlayışımızı genişletmek için JWST ile daha fazla gözlem süresine sahip, bu çalışmadaki 400’den yaklaşık 5.000’e çıkıyor. Ve bu sadece diğer galaksilerin evrimi ile ilgili değil. Bulguların bizim galaksimiz Samanyolu ve onun süper kütleli kara deliği Sagittarius A* üzerinde de etkileri olabilir.
Kirkpatrick, “Kara deliğimiz oldukça olaysız görünüyor, fazla faaliyet göstermiyor” diye ekledi. “Samanyolu ile ilgili önemli bir soru, onun hiç aktif olup olmadığı ya da bir AGN evresinden geçip geçmediğidir. Eğer bizimki gibi çoğu galakside tespit edilebilir AGN yoksa, bu kara deliğimizin geçmişte hiç bu kadar aktif olmadığı anlamına gelebilir.”
“Nihayetinde bu bilgi, kara delik kütlelerinin kısıtlanmasına ve ölçülmesine yardımcı olacak ve cevapsız bir soru olarak kalan kara deliklerin büyümesinin kökenine ışık tutacaktır.”
Kaynak: https://www.iflscience.com
Derleyen: Figen Berber