Milyon Yıllık Grönland Buzullarının Altında Dün Ölmüş Gibi Korunan Bitki Örtüsü Keşfedildi
Keşif, unutulmuş bir Soğuk Savaş deneyi kalıntılarında tesadüfen fark edildi. Grönland’ın kuzeybatısından açılan 1,4 kilometrelik bir buz çekirdeğinin dibinde, bilim insanları eski bitki materyalinin kalıntılarını buldular. Acil durum uyarısı verdiler.
Kanıtlar, 1966’da (55 yıl önce) Soğuk Savaş askeri üssü Camp Century’de kazılan 1.368 metrelik bir çekirdek örneğinden geliyor.
Adı “Buz Kurdu Projesi” olan üssün gizli planı, yüzlerce nükleer silahı saklamak için bir tünel sistemi kazmaktı; ancak buz çok dengesiz olduğu için başarısız oldu. Üssün resmi amacı, diğer şeylerin yanı sıra, bilimsel araştırma yapmaktı ve bu nedenle buz çekirdeği çıkarıldı.
Çekirdeğe 14 metre siltli buz ve buz tabakasının altından 3,44 metre donmuş tortu dahil edildi. Bu tortu, basit cam kavanozlarına dolduruldu ve dondurucudan dondurucuya taşındı, sonunda Danimarka’da soğuk hava deposunda götürüldü ve orada unutuldu.
Ancak 2018’de Kopenhag Üniversitesi’ndeki bilim insanları, yeni bir dondurucuya taşınmaya hazırlanmak için saklanan örnekleri sıralarken, tortuların olduğu kavanozlar yeniden keşfedildi. Kavanozlarda ne olduğunu anladıklarında, eski toprağı incelemek için bir ekip oluşturdular.
Karşılaştıkları bu muazzam sürprize göre bulunanlar kir değildi, en azından tamamen değil. Fosilleşmiş yapraklar ve dallar da tortuyla karışık olarak içinde yer alıyordu.
“Buz tabakaları tipik olarak yollarına çıkan her şeyi toz haline getirir ve yok eder”
“Keşfettiğimiz şey, mükemmel şekilde korunmuş hassas bitki yapılarıydı. Onlar birer fosildir, ancak dün ölmüş gibi görünüyorlar. Grönland’da eskiden yaşamakta olan, başka hiçbir yerde bulamayacağımız bir zaman kapsülü.”
Daha sıcak buzullar arası dönemlerin arasına serpiştirilmiş çoklu buz çağları veya buzul dönemleri ile Dünya tarihi boyunca iklim çok dalgalanmıştır. Bu zamanlarda bilim insanları, buzullar arası zamanlarda bile, Grönland’da son birkaç milyon yıldan beri en azından bir miktar buzla kaplı olduğuna inanıyor.
Ancak 77.1667 K enleminden alınan Camp Century çekirdeği, bu algıyı köküne kadar değiştiriyor. Ekibin tortu analizine göre, bitkilerde, yalnızca kozmik ışınlar çıplak zemine çarptığında oluşan nadir alüminyum ve berilyum izotopları bulundu.
Bu, bölgenin tamamen eridiği ve kozmik ışınların bu izotopları oluşturması ve bitki örtüsünün yosun ve hatta belki de ağaçların gelişmesiyle büyümesi ve onları tekrar geri alması için yeterince uzun süre erimiş olduğu anlamına geliyor.
Radyo karbon tarihleme ve lüminesans tarihlemesi, tortunun en son ışığa maruz kalmasından bu yana geçen süreyi tahmin ediyor. Bir milyon yıldan az: Jeolojik açıdan göz açıp kapayıncaya kadar.
Hep birlikte ele alındığında, kanıtlar, şu anda kara kütlesinin yaklaşık yüzde 80’ini kaplayan Grönland’ın buz tabakasının düşündüğümüz kadar kalıcı olmayabileceğini gösteriyor. Bilim insanları, Grönland buz tabakası tamamen erirse, denizin 7 metreye kadar yükselebileceğini, dolayısıyla sorunun önemsiz olmadığını tahmin ettiler.
Vermont Üniversitesi’nden yerbilimci Paul Bierman, “Grönland çok uzakta görünebilir, ancak hızla eriyebilir, New York, Miami, Dhaka – artık şehrinizi seçin – okyanuslara akıp gidebilir,” diyor.
“Bu yirmi nesillik bir sorun değil. Bu önümüzdeki 50 yıl için acil bir sorun.”
Araştırma, Proceedings of the National Academy of Sciences’da yayınlandı .
Derleyen: Feyza ÇETİNKOL
/Milyon Yıllık Grönland Buzullarının Altında Dün Ölmüş Gibi Korunan Bitki Örtüsü Keşfedildi/