Maya Tarihinde Unutulmaz Bir An: Ucanal’da Yaşanan Kraliyetin Alevli Sonu

Maya Tarihinde Unutulmaz Bir An: Ucanal’da Yaşanan Kraliyetin Alevli Sonu

Guatemala’da yapılan yeni arkeolojik araştırmalar, antik Maya halklarının Klasik dönemin sonunda hanedanlık sistemlerinin çöküşünü pasif bir şekilde izlemekle kalmadıklarını ortaya koyuyor. Yeni hükümetler oluşturmak için siyasi sistemlerini aktif bir şekilde yeniden düzenlemişlerdir.

Arkeologlar, MS dokuzuncu yüzyılın başlarında Guatemala’daki Ucanal Maya kentinde bulunan bir piramitte kraliyete ait insan kalıntılarının ritüel olarak yakıldığına dair kanıtlar ortaya çıkararak, yakma olayının siyasi rejim değişikliğinin halka açık bir göstergesi olduğunu öne sürdüler.

Metinsel kaynaklar, MS dokuzuncu yüzyılın başlarında Maya Ovalarında pek çok siyasi karışıklık yaşandığını, ancak K’anwitznal Maya krallığının, yabancı olması muhtemel yeni bir lider olan Papmalil’in hükümdarlığıyla birlikte siyasi gücünün arttığını göstermektedir.

Montreal Üniversitesi’nden araştırmanın başyazarı Dr. Christina T. Halperin, “Maya bölgesindeki epigrafik ve arkeolojik araştırmaların çoğu, MS sekizinci yüzyılın sonu ve dokuzuncu yüzyılın başında Klasik Maya yönetimlerinin çöküşüne odaklanmıştır” diyor.

“Ancak, tarihteki önemli kırılma noktaları nadiren doğrudan arkeolojik kayıtlarda bulunur.”

Yine de Dr. Halperin ve bir grup araştırmacı K’anwitznal’ın başkenti Ucanal’da bir tapınak-piramitte bulunan yanmış insan kalıntıları ve süs eşyaları içeren bir birikinti keşfetti. Elde ettikleri sonuçlar Antiquity dergisinde yayımlandı.

Gömüdeki nesneler arasında, genellikle kraliyet mezarlarına ölen hükümdarla birlikte yerleştirilen yeşil taştan bir maske gibi değerli malzemelerden yapılmış birçok kişisel süs eşyası bulunmaktadır. Bu da gömünün Maya kraliyet ailesine ait olduğunu düşündürmektedir.

Radyokarbon tarihleme, yakma olayının muhtemelen MS 773-881 yılları arasında, kraliyet bireyleri öldükten bir süre sonra gerçekleştiğini göstermektedir; bu da mezara özellikle kraliyet kalıntılarını yakmak için yeniden girildiğini ve daha sonra bir tapınak-piramidin yeni bir aşamasının inşasına bırakıldığını düşündürmektedir.

Yakma olayı, Geç Klasik (MS 600-810 civarı) Maya hanedanını eş zamanlı olarak reddeden ve Terminal Klasik dönemin arifesinde yeni bir siyasi düzen dönemini başlatan siyasi bir eylemin parçasıydı. Bu, Papmalil’in krallığı ele geçirmesiyle zaman içinde örtüşen dramatik, herkesin görebileceği bir olay olmalıydı.

Dr. Halperin, “Mezar deposunun ateşe verilmesi olayı muhtemelen dramatik bir kamusal olaydı” diyor. “Ateş yakma olayının kendisi son derece törensel, halka açık ve duygu yüklü olma potansiyeline sahip olduğundan, eski bir rejimin yıkılışını dramatik bir şekilde işaret ediyor olabilir.”

Mezarlara ritüel olarak yeniden girilmesi ve kraliyet kalıntılarının yakılması Maya hiyeroglif metinlerinden bilinmektedir ve genellikle bir saygısızlık eylemi olarak yorumlanmıştır. Ritüel ateş yakma olayı, zamansal olarak Ucanal’daki anıtsal ölçekte elit binaların sökülüp yeniden kullanılmasına da karşılık gelmektedir.

Dr. Halperin, “Ateş yakma olayının kendisi ve Papmalil’in hükümdarlığı, yatay siyasi bağları ve toplumun sosyal yapısındaki temel değişiklikleri vurgulayan yeni anıtsal imge biçimlerinin ortaya çıkmasına yardımcı oldu” diyor.

“Bu anlamda, sadece bir dönemin sonu değil, aynı zamanda K’anwitznal yönetiminin ve genel olarak güney Ovalar’daki Mayaların kendilerini yeniden dönüştürdükleri bir dönüm noktasıydı.”

Derleyen: Deniz KAFKAS

Kaynak: Maya Tarihinde Unutulmaz Bir An: Ucanal’da Yaşanan Kraliyetin Alevli Sonu

DNA Çalışması Modern Japon Halkının Bilinmeyen Bir Grup Atasını Buldu