Konağının Kanını Emen ‘Uzaylı Benzeri’ Bir Yaban Arısı Keşfedildi
Utah Eyalet Üniversitesi’nden bilim insanları, Peru’daki Allpahuayo-Mishana Ulusal Koruma Alanı’nı araştırırken yeni cinsi tespit etti.
Ekip, tırtıl, böcek ve örümcekleri içeren kurbanlara yumurta bırakmak için kullandığı dev bir badem şeklinde kafası ve tüp benzeri organı olan yetişkin bir dişi topladı.
Yeni parazit yaban arısının adı Capitojoppa amazonica, büyük, uzaylıya benzeyen kafasına atıfta bulunan ‘capito’ ile benzer bir yaban arısı cinsinin adı olan ‘joppa’yı birleştiriyor.
Yumurtadan çıktıktan sonra, yeni keşfedilen bu parazitoid yaban arısının larvaları bir vampir gibi annesinin böcek avının iç kısımlarından besleniyor. Genç yaban arısı, ev sahibinin kan benzeri ‘hemolimf’ sıvısını emerek işe başlar ve ardından canlıyı içten dışa doğru yiyerek ziyafet çeker.
Yeni çalışmanın başyazarı biyolog Brandon Claridge’e göre, bu yırtıcı eşek arısı ‘yalnız endoparazitoid’ olarak biliniyor: konakçısının içine tek bir yumurta bırakan ve daha sonra olgunlaştıkça o konakçıyı öldüren bir parazit.
Yaban arısının tırtıllar, böcekler ve örümcekler de dahil olmak üzere çeşitli kurbanlara karşı iştahlı olduğu kanıtlanmış olsa da, anne C. amazonica tek yumurtasını herhangi bir böceğin içine bırakmaz.
Claridge, “Konakçı bulunup yerleştirildikten sonra dişi, antenleriyle çılgınca okşayacaktır” dedi.
Eğer kabul edilirse, dişi yumurtlama organıyla (tüp benzeri, yumurta bırakma organı) konağı delerek içine tek bir yumurta bırakacaktır.
Ancak bazen, anne C. amazonica eşek arıları kendi vampirik aktivitelerinin tadını çıkarırlar.
Claridge, “Dişiler konakçıyı yumurtlama organıyla bile bıçaklayacak ve yumurta olgunlaşması için besin kazanmaya yardımcı olduğu için yumurtlamadan beslenecektir” dedi.
Araştırmacılar, bazıları mevsimsel olarak sular altında kalan, bazıları ise beyaz kum üzerine kurulu çok sayıda farklı türde yağmur ormanına ev sahipliği yapan Allpahuyao-Mishana’da yaşayan benzersiz böceklerden örnekler toplamak için malaise tuzakları adı verilen büyük, ağlı çadır benzeri cihazlar kullandılar.
çalışmanın eş yazarı Ilari Sääksjärvi, “Allpahuayo-Mishana’da birçok organizmanın tür biyoçeşitliliği tüm gezegendeki en yüksek seviyededir” diyor.
“Allpahuayo-Mishana, bölgenin karmaşık jeolojik tarihi nedeniyle eşi benzeri görülmemiş bir tür bolluğuna sahip olan Amazon’un bir parçasıdır” ve “Ne yazık ki, bölge şu anda insan faaliyetleri nedeniyle hızla değişiyor.”
Peru’nun Allpahuyao-Mishana bölgesi bilim insanlarının ilgisini ilk kez 1980’lerin sonunda, Alwyn Gentry adlı Amerikalı bir botanikçinin o zamana kadar tek bir yerde yetişen en fazla sayıda ağaç türüne sahip küçük bir yağmur ormanı parçasını keşfetmesiyle çekti.
Sääksjärvi, “Gentry, Amazon yağmur ormanlarının 2,5 dönümünde (bir hektar) kaç ağaç türünün yetişebileceğini keşfetmek istedi” dedi. Çalışmasında, bu 2,5 dönümlük araştırma alanında yaklaşık 300 ağaç türü keşfetti.
“1998’den bu yana aynı araştırma alanlarında böcek biyoçeşitliliğini inceledik ve bu bölgeden dünyadaki en yüksek sayıda böcek türünü rapor ettik” dedi.
Turku Üniversitesi’nin biyoçeşitlilik birimi, kendi deyimleriyle ‘iklim değişikliği gibi insan faaliyetlerinin etkisinin yağmur ormanlarındaki doğayı nasıl değiştirdiğini’ araştırmaya kararlı olduklarını söyledi.
Araştırmacılar, bu ölümcül parazit yaban arısının, ekibin bu ulusal rezervdeki hastalık tuzakları aracılığıyla keşfettiği 109 yeni türden sadece biri olduğunu belirtti.
Claridge yaptığı açıklamada, “Bilim tarafından bilinmeyen ve gelecekte tanımlayacağımız birkaç tür keşfettik” dedi.
Derleyen: Feyza ÇETİNKOL
Kaynak: Konağının Kanını Emen ‘Uzaylı Benzeri’ Bir Yaban Arısı Keşfedildi
Kiracı Olmak, Yaşlanmayı Sigaradan ve İşsizlikten Daha Çok Hızlandırıyor