Kocayemiş (Dağ Çileği) İltihaplı Bağırsak Hastalığıyla Mücadelede Umut Vaat Ediyor
Tunus — Akdeniz bölgesinden gelen mütevazı bir meyve, dünya çapında milyonları etkileyen en acı verici ve zayıflatıcı sindirim bozukluklarından birinin tedavisinde anahtar rol oynayabilir.
Kocayemiş ağaçları yüzyıllardır geleneksel tıpta kullanılmaktadır ve son zamanlarda fareler üzerinde yapılan araştırmalar, bu ağaçların sağlık yararlarının modern tedavilerde faydalı olabileceğini göstermektedir.
Yeni bir araştırma, kocayemiş ağacından (Arbutus unedo) elde edilen bazı özlerin laboratuvar farelerinde ülseratif kolite karşı koruyucu etki gösterdiğini ortaya koydu.
Ülseratif kolit, karın ağrısı, kilo kaybı ve mide bulantısının yanı sıra mukozal bütünlüğün kaybı ve enflamatuar hücrelerin infiltrasyonuna neden olan kronik bir hastalıktır.
Ülseratif kolit, sindirim sistemini etkileyerek kronik iltihaplanmaya neden olan iltihaplı bağırsak hastalıkları grubuna aittir. İltihaplı bağırsak hastalığının bir alt türü olan ülseratif kolit, özellikle kolon ve rektumu hedef alır ve kişinin yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilecek semptomlara neden olur.
Ülseratif kolitin spesifik nedeni hala bilinmemekle birlikte, hastalığın çevresel ve genetik faktörlerin bir karışımından kaynaklandığı düşünülmektedir.
Bu Akdeniz bitkisi böbrek hastalıkları, ürolojik sorunlar, kardiyovasküler rahatsızlıklar ve cilt hastalıklarının tedavisinde kullanılmaktadır ve ayrıca antidiyabetik ve idrar söktürücü özelliklere sahiptir. Şimdi, bu halk ilacı aslında iltihaplı bağırsak hastalıklarında da etkili olabilir.
Araştırmacılar, deneysel olarak ülseratif kolit indüklenen sıçanlarda farklı dozlarda çilek ağacı meyve özütü test ettiler. Özütle önceden tedavi edilen hayvanların, tedavi edilmeyen hayvanlara kıyasla iltihaplanmanın önemli ölçüde azaldığını, doku hasarının daha az olduğunu ve kolonun koruyucu zarının daha iyi korunduğunu buldular.
En yüksek dozda özü verilen sıçanlar, kolit hasarına karşı %80 koruma oranı gösterdi. Bu, aynı çalışmada %75 koruma oranı gösteren, insanlarda ülseratif kolit tedavisi için yaygın olarak reçete edilen geleneksel bir ilaç olan sülfasalazin kadar etkiliydi.
Araştırmacılar, 30 yetişkin erkek sıçanı beşerli altı gruba ayırdılar. Bir grup sağlıklı kontrol grubu olarak kullanılırken, diğer grup sadece koliti tetikleyen kimyasal maddeyi aldı.
Diğer dört grup ise koliti tetikleyen kimyasal madde verilmeden önce yedi gün boyunca farklı dozlarda çilek ağacı özü veya sülfasalazin ile ön tedavi gördü.
Bilim adamları, sıçanların kolonlarında iltihaplanmayı tetiklemek için asetik asit kullandılar. Bu, insan ülseratif kolitiyle ortak birçok klinik, biyokimyasal ve histolojik özellik yaratan, iyi bilinen bir yöntemdir.
Bu yöntem esas olarak kolon mukozasını etkiler, bu da onu potansiyel tedavileri incelemek için iyi bir model haline getirir.
Kocayemiş ağacı özü ile tedavi edilen sıçanlarda kolon hasarı önemli ölçüde azaldı, iltihaplanma belirteçleri azaldı ve bağırsak zarının korunması daha iyi oldu. Özün aynı anda birkaç mekanizma aracılığıyla etki ettiği de görüldü.
Ekstrakt, zararlı moleküllerin neden olduğu hücresel hasar olan oksidatif stresi azalttı. Çalışma, asetik asidin kolon hücrelerine ciddi zarar verdiğini, ancak çilek ağacı ekstraktının önceden verilmesi, özellikle yüksek dozlarda bu hücreleri korumaya yardımcı olduğunu ortaya koydu.
Ekstrakt ayrıca kolonun doğal savunma mekanizmasını geri kazanmaya yardımcı oldu. Koliti tetiklemek için kullanılan kimyasal, önemli koruyucu enzimleri düşürmüştü, ancak ekstrakt bu düşüşü önledi, özellikle yüksek dozlarda.
Araştırmacılar, meyvenin koruyucu etkilerinin yüksek düzeyde doğal bitki bileşiklerinden kaynaklandığına inanıyor. Geçmişteki çalışmalar, kocayemiş ağacı meyveleri ve yapraklarının antioksidanlar ve diğer faydalı kimyasallar gibi sağlığı güçlendiren bileşenlerle dolu olduğunu göstermiştir.
Çalışmanın yazarlarına göre, ülseratif kolit için mevcut tedaviler genellikle nüks riski, peptik ülser, ishal, kusma ve Cushing sendromu gibi yan etkilerle birlikte gelir.
Mevcut tedavileri tamamlayabilecek doğal alternatifler, hem hastalar hem de sağlık hizmeti sağlayıcıları tarafından memnuniyetle karşılanacaktır.
Kocayemiş ağacı meyveleri Akdeniz ülkelerinde zaten gıda olarak tüketilmektedir, ancak bu çalışmada kullanılan konsantre özler, insanlarda kullanım için değerlendirilmeden önce kapsamlı güvenlik testlerinden geçmesi gerekecektir.
Ekstrakt ayrıca, iltihaplanma dönemlerinde yükselmiş olan kanındaki normal kalsiyum ve demir seviyelerini geri kazanmaya yardımcı oldu.
Kontrol grubuyla karşılaştırıldığında, asetik asit kandaki normal kalsiyum ve demir seviyelerini bozdu. Ancak hem ekstrakt hem de standart ilaç bu seviyeleri normale döndürmeye yardımcı oldu.
Bu araştırmanın laboratuvar farelerinde, insanlarda değil yapıldığını dikkate almak önemlidir. Hayvan çalışmaları genellikle insan tedavilerine doğrudan aktarılamayan umut verici sonuçlar gösterir.
Ancak, çilek ağacı özütünün yerleşik bir insan ilacı kadar etkili olması, bulguların gerçek klinik potansiyele sahip olabileceğini düşündürmektedir.
Bu araştırma, dünya çapında ülseratif kolit ile yaşayan insanlara umut vermektedir. Geleneksel ilaçların bazı ciddi yan etkileri olmadan fayda sağlayabilecek yeni tedavi yaklaşımlarının geliştirilmesine yol açabilir.
Derleyen: Feyza ÇETİNKOL
Kaynak: Kocayemiş (Dağ Çileği) İltihaplı Bağırsak Hastalığıyla Mücadelede Umut Vaat Ediyor
Biberiyenin Daha İyi Hafıza, Daha Az Kaygı ve Hatta Alzheimer’a Karşı Koruma Sağladığı Gösterildi