Kelimeler Beyinde Nasıl Oluşturuluyor?
Okumak, modern insanın eşsiz bir özelliğidir. Bu sebeple, görsel kelime tanımlama işi sinirbilimciler için çözülmesi gereken bir bulmaca olarak duruyordu, çünkü okumadan sorumlu nöral sistemler bu amaç için evrimleşmiş olamazdı.
University of Pittsburgh’dan Doç. Dr. Avniel Ghuman; okumadan sorumlu beyin bölgelerinin varlığı konusunun neredeyse 200 yıldır şiddetli tartışmalara sebep olduğunu söylüyor. Aralarında, Wernicke, Dejerine ve Charcot gibi ünlü nörobilimcilerin de bulunduğu 19. yüzyıl sinirbilimcileri beyinde kelime tanısı için ayrılmış bir beyin bölgesinin olup olmadığı üzerine sürekli tartışma içerisinde oldular.
Son yıllarda, bu tartışmanın büyük bölümü; bazı sinirbilimciler tarafında görsel kelime oluşturma alanı olarak isimlendirilen sol orta-fusiform gyrus odağında toplandı. Son yapılan bir araştırma bu tartışmaya dair cepheden bir söz üretiyor ve okumanın nörobiyolojisine dair kavrayışımıza ışık tutuyor.
Proceedings of the National Academy of Sciences ‘da yayımlanan araştırmada, dört epilepsi hastasında okumadan sorumlu görsel kelime oluşturma bölgesinin rolü üzerine çalışmak için; araştırmacılar beyinden elde edilen doğrudan nöral kayıtları ve beyin uyarımlarını kullandılar. İlaca dirençli epilepsi tedavisi için ameliyat olan hastalar çalışmada gönüllü olarak katılımcı oldular. Cerrahi müdahalenin bir parçası olarak, hastaların görsel kelime oluşturma alanlarına elektrotlar yerleştirildi ve bu durum beynin yazılı kelimeleri nasıl okuduğuna dair benzersiz bir anlama fırsatı sağladı.
Çalışmada, ilk olarak görsel kelime oluşturma bölgesinin normal çalışmasını bozmak ve hastaların kelimelerini okuyabilmelerini olumsuz etkilemesi için elektrotlar aracılığıyla ağırısı bir elektriksel beyin uyarımı kullanıldı. Bu aşamada hastalardan birisi harfleri açıkça yanlış okurken, diğeri ise gösterilen kağıtta kelimeler ve harflerin olduğunu ancak bunları okuyamadığını söyledi. Beynin bu bölgesinin uyarımı gösterilen nesnelerin ya da insan yüzlerin isimlerini söyleme noktasında hastalarda herhangi bir değişiklik oluşturmadı.
Elektrotlar ile uyarıma ek olarak, söz konusu bölgede meydana gelen aktivasyon da, hastalar kelimeleri okurken kayıt altına alındı. Bu bölgede birkaç yüz milisaniyede meydana gelen aktivasyonu analiz etmek ve neler olduğunu öğrenmek için kullanılan tekniklerle, araştırmacılar hastanın belirli bir zamanda okuduğu kelimeyi saptayabiliyorlar. Bu da söz konusu bölgedeki nöral aktivitenin öğrenilmiş –bir harfi değişik kelimeleri (örneğin; “hint” ve “lint” gibi) ayırt edebilmede de kullanabilmeye olanak sunan– görsel kelimeler hakkındaki bilgiyi kodladığını gösteriyor.
Araştırma, görsel kelime oluşturma (okuma) alanının, yazılı kelimelerin ince detaylarına da ayarlı bir halde olduğunu ve bu bölgenin okuduğumuz şeyin beyindeki yansımasının damıtılmasında (ayrıştırılmasında) kritik bir rol oynadığını ortaya koyuyor. Uyarım ile çarpıtılan kelime ve harf kavrayışı görsel kelime oluşturma bölgesinin okumada özel bir role sahip olduğuna dair doğrudan delil sunuyor. Elde edilen bu sonuçlar ayrıca disleksi gibi okuma bozukluklarının tedavisine ve kavrayışına dair önemli çıkarımlar yapabilme olanağı sunuyor. Görsel kelime oluşturma alanındaki aktivitenin ve bu bölgenin dil işleme sürecinden sorumlu diğer beyin bölgeleri ile etkileşimleri, uzman okumaya dair bir işaret olabilir. Bu nöral sisteme dair daha gelişmiş bir kavrayış sahibi olmak okuma bozukluklarının tanısı ve doğrudan hedef terapilerin geliştirilmesi için kritik önemde olabilir.
Alıntı:Bilmfili
Araştırma Referansı:
-Hirshorn, Elizabeth A., Yuanning Li, Michael J. Ward, R. Mark Richardson, Julie A. Fiez, and Avniel Singh Ghuman. “Decoding and disrupting left midfusiform gyrus activity during word reading.” Proceedings of the National Academy of Sciences 113, no. 29
Kelimeler Beyinde Nasıl Oluşturuluyor?