Kahvenin Gizemli Kökenleri: Bir Milyon Yıl Öncesine Yolculuk
Yaklaşık 600.000 ila 1 milyon yıl önce, günümüz Etiyopya ormanlarında, rastgele çiftleşen iki bitki türünün evrimleşerek dünyanın en popüler içeceklerinden biri olan kahveyi ortaya çıkardığı düşünülmektedir.
Dünya genelinde kahve arzının yaklaşık %60’ı, tropikal bölgelerde yetişen Coffea arabica bitkilerinden gelmektedir. 15 Nisan’da Nature Genetics dergisinde yayınlanan yeni bir araştırma, bu bitkinin kökenini ve evrimini belirlemeye yönelik önemli bulgular sunmaktadır.
Araştırmacılar, C. arabica’nın diğer iki kahve türü olan C. eugenioides ve C. canephora arasındaki doğal hibridizasyon sonucunda evrimleştiğini keşfettiler. Bu melezleme, poliploid bir genomla sonuçlandı, yani her yavru her ebeveynden iki kromozom seti aldı. Bu, C. arabica’nın gelişimi ve çeşitli ortamlara uyum sağlama yeteneğine katkıda bulunmuş olabilir.
Araştırmacılar, hibridizasyonun zamanı konusunda belirsizlik olduğunu kabul ediyorlar. Daha önceki tahminler bunu 10.000 yıl öncesine kadar götürmüştü.
Tahminlerine dayanarak, araştırmacılar C. arabica’nın Etiyopya’da evrimleştiğini ve ardından dünya çapında yetiştirilmeye başlandığını belirtiyorlar. İlk olarak Orta Doğu’da ticareti yapıldıktan sonra 15. yüzyılda popülerlik kazandığına inanılıyor.
Kahve bitkisinin çeşitli yerlerde yetiştirilmesiyle, farklı varyeteler ortaya çıktı. Bu varyetelerin çoğu, Typica ve Bourbon adı verilen iki soydan türetilmiştir.
C. arabica’nın poliploid yapısı, bazı avantajlar sağladığı gibi, kahve yaprağı pası gibi hastalıklara karşı da hassas olmasına neden olmuştur. İklim değişiklikleri ve genetik darboğazlar, bitkinin genetik çeşitliliğini azaltmıştır.
C. arabica, 1927’de Timor adasında C. canephora ile doğal olarak melezlenerek daha dayanıklı bir çeşit yaratıldı. Ancak bu yeni çeşidin kalitesi, geleneksel C. arabica veya Robusta olarak bilinen C. canephora’dan daha düşük olarak kabul edildi.
Derleyen: Deniz KAFKAS
Kaynak: Kahvenin Gizemli Kökenleri: Bir Milyon Yıl Öncesine Yolculuk
Dünyanın En Büyük Canlısından Kaydedilen Ürkütücü Sesler
Dünya üzerindeki en büyük ve en eski canlı organizmalardan birinin, köklerinde yankılanan bir milyon yaprağın titreyişiyle fısıldadığını artık duyabiliyoruz.
Pando (Latince’de “yayılıyorum” anlamına gelir) olarak bilinen tek bir ağaçtan oluşan orman, Utah’ta 100 dönüm (40 hektar) boyunca ortak bir kök sisteminden filizlenen 47,000 gövdeye (hepsi aynı DNA’ya sahip) sahiptir.
Burada, bu yalnız erkek titrek kavak (Populus tremuloides) yavaş yavaş büyüyerek 6,000 metrik tonluk devasa bir canlıya dönüştü ve kütle bakımından dünyanın en büyük canlı organizması haline geldi.