Futbolun Beyne Nasıl Zarar Verdiğini Açıklayan İlk Bilimsel Makale
Futbolda kafa vuruşlarının beyin sağlığını etkilediği uzun zamandır düşünülüyor, ancak tam olarak nerede ve nasıl bir iz bıraktığı henüz bilinmiyor. Bilim insanları ilk kez, kafa vuruşlarının verdiği hasarı ve çarpma bölgesinin neden öğrenme ve problem çözme sorunlarına yol açtığını net bir şekilde anladılar.
Columbia Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, tekrarlanan futbol vuruşlarının, planlama ve stratejiye yardımcı olan alnın hemen arkasında bulunan orbitofrontal korteksteki beyaz ve gri madde arasındaki bağlantıları etkilediğini belirlemek için yeni görüntüleme teknikleri kullandılar.
Son zamanlarda geliştirilen difüzyon manyetik rezonans görüntüleme teknikleri, bu yaralanmaların bu bölgenin mikro yapısındaki hafif bozulmalarla ilişkili olduğunu ve bu bozulmanın yetişkin amatör oyuncularda sözlü dil öğrenme performansındaki küçük ama önemli azalmayı açıkladığını göstermiştir.
Çalışmanın gösterdiği şey
Çalışmanın lideri Michael Lipton ve ekibi, serebral korteksteki beyaz cevheri incelemek için iki yeni manyetik rezonans görüntüleme (dMRI) yöntemi geliştirdi. Yöntemlerden biri, beyaz cevherin gri cevher tabakasıyla birleştiği noktadaki mikro yapıya odaklanıyordu. Lisansüstü öğrencisi Joan Song tarafından geliştirilen diğeri ise gri ve beyaz cevher arasındaki geçiş bölgesindeki mikro yapıyı inceliyordu.,
Baş yaralanması geçiren kişilerin beyin taramalarında, orbitofrontal korteksteki normalde keskin olan gri-beyaz sınır daha bulanık görünüyordu; modellerin en büyük değişimi öngördüğü yer tam da burasıydı; diğer alanlarda ise önemli bir değişiklik görülmedi.
18 ila 53 yaşları arasındaki 352 amatör New York City oyuncusu üzerinde yapılan bir çalışmada, oyuncular bir önceki yıl boyunca ne sıklıkla topa vurduklarını bildirdiler. Daha sonra beyin taramaları dMRI kullanılarak analiz edildi ve gri-beyaz arayüzde doku özelliklerinin ne kadar dramatik bir şekilde değiştiğini ortaya koydu. Esasen, bir vuruş sırasında baş hızlanır ve ardından hızla yavaşlar.
Gri ve beyaz cevherin sertliği ve yoğunluğu biraz farklıdır, bu nedenle aynı hızda hareket etmezler. Bu uyumsuzluk, arayüzde birbirlerinin üzerinden kaymalarına ve yanal gerilim (kayma gerilimi) oluşturmalarına neden olur. Gri-beyaz bağlantı noktası ise -özellikle orbitofrontal korteksteki sulkusların yakınında- bu kayma geriliminin yoğunlaştığı yerdir.
İkinci çalışmada ekip, Kolombiyalı araştırmacı Bluey Demessy tarafından geliştirilen ve aynı gri-beyaz geçiş bölgesine odaklanan farklı ve tamamlayıcı bir manyetik rezonans görüntüleme tekniği kullandı ve 352 oyuncunun beyin taramalarını 77 başka sporcunun beyin taramalarıyla karşılaştırarak, etkinin futbol vuruşunun etkisine bağlı olduğunu gösterdi. Her iki çalışmaya katılanlar daha sonra basit bir hafıza testine tabi tutuldu.
Sonuç olarak, araştırmacılar darbeye maruz kalmanın bu standart akademik görevde daha düşük puanlarla ilişkili olduğunu buldular. Bu bulgu, kafa travması geçirenlerin beyin taramalarıyla tutarlıydı ve her iki dMRI yöntemi de tutarlı sonuçlar verdi. Bilişsel farklılıklar küçük olsa da, yaş, cinsiyet ve önceki beyin sarsıntısı geçmişi hesaba katıldığında kohort genelinde tutarlıydı.
Dahası, çalışmada incelenen beyin bölgesi, travmatik beyin yaralanmalarından sıklıkla etkilenen bölgelerle örtüşmektedir. Uzun yıllar boyunca kafa travması geçiren bazı sporcularda kronik travmatik ensefalopati gelişir.
Ancak yazarlar, bunun ensefalopatiyi kanıtlamadığı konusunda uyarmaktadır; bu tarama anormalliklerinin gelecekteki bilişsel sorunları tahmin edip edemeyeceğini anlamak için bu belirteçleri zaman içinde takip eden daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.
Derleyen: Feyza ÇETİNKOL
Kaynak: Futbolun Beyne Nasıl Zarar Verdiğini Açıklayan İlk Bilimsel Makale
Bilinç Sadece Kortekste Değil, Beynin En Eski Kısımlarında da Gizli Olabilir