Dünyada Bir İlk Olarak İnsan Amniyotik Sıvısından “Mini Organlar” Yetiştirildi

Dünyada Bir İlk Olarak İnsan Amniyotik Sıvısından “Mini Organlar” Yetiştirildi

Bilim insanları ilk kez anne karnındaki fetüslerin bıraktığı hücrelerden organoidler oluşturmayı başardı. Amniyotik sıvıda bulunan akciğer, böbrek ve ince bağırsak hücrelerinden yetiştirilen ve “mini organlar” olarak adlandırılan bu hücreler, çeşitli doğumsal hastalıklar için daha iyi teşhis ve tedavilerin yolunu açabilir.

Organoidler, organların yapısını, işlevini ve biyolojik karmaşıklığını taklit eden ancak çok daha küçük ve basit bir ölçekte olan 3 boyutlu hücre demetleridir. Genellikle, kök hücrelere yeniden programlanan biyopsilerden alınan hücrelerden oluşturulurlar.



Şimdiye kadar beyin, kalp ve hatta testisler de dahil olmak üzere birçok doku türünün organoidleri yetiştirildi ve tipik olarak hastalıkları modellemek ve ilaçları test etmek için kullanıldı.

Araştırmacı Mattia Gerli, daha önceki çalışmaların gebeliklerin sonlandırılmasından elde edilen örneklerle sınırlı olduğunu ve bu nedenle organoidlerin doğrudan devam eden gebeliklerden alınan hücrelerden ilk kez yetiştirildiğini söyledi.

Bu buluşun arkasındaki ekip, canlı hücre kaynağı olarak amniyotik sıvıyı kullanarak, önceki çabaları engelleyen bazı sorunları aşmış ve gelişimin sonraki aşamalarında fetal dokuyu inceleyebilmiştir.

Geliştirdikleri teknik, gebeliğin 16. ve 34. haftaları arasındaki 12 gebelikten toplanan amniyotik sıvıdan alınan akciğer, böbrek ve bağırsak hücrelerini içeriyordu.

Bu hücreler daha sonra laboratuvarda bir tabakta büyütüldü ve doku demetleri oluşturmaları için ikna edildi. Her organoid, köken aldığı organın genlerini ve proteinlerini ifade etti.

Araştırmacılar henüz herhangi bir çocuğu bu teknikle tedavi etmeye çalışmamış olsalar da, bulgularının bir gün, Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerine göre dünya çapında bebeklerin yüzde 3 ila 6’sını etkileyen çeşitli ciddi doğum kusurlarını incelemeye ve tedavi etmeye yardımcı olabileceğini söylüyorlar.

Hatta bir bebek doğmadan aylar önce oluşturulan organoidlerin, doğuştan gelen rahatsızlıkların doğumdan önce teşhis ve tedavi edilmesine yardımcı olmak için kişiselleştirilmiş tıp müdahalelerinde kullanılabileceğini öne sürüyorlar.

Gelecekteki potansiyel kullanımlarını keşfetmek için ekip, diyaframın gerektiği gibi kapanmadığı bir bozukluk olan konjenital diyafragma hernisi (CDH) olan fetüslerden akciğer organoidleri de oluşturdu.

Bu durum, fetüs rahimdeyken tedavi edilebiliyor ve ekip, tedaviden önce ve sonra CDH bebeklerinden alınan organoidlerin çok farklı geliştiğini tespit ederek başarılı bir tedaviye işaret etti.

“Araştırmacılardan Paolo De Coppi The Guardian’a yaptığı açıklamada, “İlk kez bir çocuğun doğuştan gelen durumunun doğumdan önce işlevsel bir değerlendirmesini yapabildik.

Dolayısıyla bu yaklaşım, bu tür tedavilerin etkinliğini izlemek için kullanılabilir. Bu ve diğer olası uygulamalar henüz çok uzak olsa da, ekip daha fazla araştırmayla bu yenilikçi organoidlerin rejeneratif tıp ve kişiselleştirilmiş hastalık modelleme alanlarındaki potansiyellerini gerçekleştirebileceklerini umuyor.

Derleyen: Feyza ÇETİNKOL

Kaynak: Dünyada Bir İlk Olarak İnsan Amniyotik Sıvısından “Mini Organlar” Yetiştirildi

Dünya Isındıkça Erken Doğum Riski Dramatik Bir Şekilde Artıyor