COVID-19 Kan Pıhtıları Beyin Sisine Neden Olabilir

COVID-19 Kan Pıhtıları Beyin Sisine Neden Olabilir

Araştırmacılar, COVID-19 enfeksiyonu sonrası beyin sisi gibi bilişsel sorunlar geliştirme riski altında olanları belirlemek için kullanılabilecek iki protein tespit etti. Bulgular ayrıca kan pıhtılarının da sorumlu olabileceğini gösteriyor.



Uzun COVID’in SARS-CoV-2 ile enfekte olanların yüzde 10 ila 20’sini etkilediği düşünülmektedir ve insanlar enfeksiyondan aylar hatta yıllar sonra yorgunluk, nefes almada zorluk ve bilişsel bozukluk gibi semptomlar yaşamaktadır. Bu sorunlardan en yaygın olarak bildirilenlerden biri, insanların düşünme, konsantrasyon ve hafıza ile ilgili sorunlarla karşılaştığı “beyin sisi” dir.

Yeni bir çalışma, beyin sisi ile ilişkili olan ve bu nedenle biyobelirteç olarak kullanılabilecek proteinleri bulmaya çalıştı. Araştırmacılar, 29 Ocak 2020 ile 20 Kasım 2021 tarihleri arasında COVID nedeniyle hastaneye kaldırılan 1.837 kişinin kan testleri de dahil olmak üzere İngiltere merkezli PHOSP-COVID çalışmasındaki katılımcılardan elde edilen verileri kullandılar.

Bu bilgileri, hem klinisyenler tarafından hem de hastanın kendi raporlamasıyla yapılan bilişsel değerlendirmelerin sonuçlarıyla karşılaştırdılar. Hastaneye yatıştan altı ve 12 ay sonra yapılan değerlendirmelerde yürütme işlevi, hafıza hatırlama ve dikkat gibi beceriler ölçüldü.

İstatistiksel analiz kullanılarak iki farklı potansiyel biyobelirteç tanımlandı: yüksek seviyelerde fibrinojen proteini ve bir protein parçası olan D-dimer seviyesinde artış. Her iki molekül de kanın pıhtılaşmasında rol oynuyor ve bu da araştırmacılara COVID ile ilişkili beyin sisinin olası bir nedeni hakkında ipucu veriyor.

Çalışmanın yazarı Dr. Maxime Taquet yaptığı açıklamada, “Hem fibrinojen hem de D-dimer kanın pıhtılaşmasında rol oynuyor ve bu nedenle sonuçlar kan pıhtılarının COVID sonrası bilişsel sorunların bir nedeni olduğu hipotezini destekliyor” dedi.

Bulgular, ABD’deki hastaların elektronik sağlık kayıtlarından elde edilen veriler kullanılarak da tekrarlandı.

Taquet, bu proteinlerle ilgili pıhtılaşmanın beyin sisine nasıl yol açabileceği konusunda şunları söyledi.

“Fibrinojen doğrudan beyin ve kan damarları üzerinde etkili olabilirken, D-dimer genellikle akciğerlerdeki kan pıhtılarını yansıtır ve beyindeki sorunlar oksijen eksikliğinden kaynaklanıyor olabilir. Bu olasılık doğrultusunda, yüksek D-dimer seviyelerine sahip kişilerde sadece beyin sisi riski değil, aynı zamanda solunum problemleri riski de daha yüksekti.”

Araştırmacılar, çalışmanın sonuçlarının COVID sonrası beyin sisinin arkasındaki mekanizmaları anlamak için sağlam bir temel oluşturmasını ummakla birlikte, klinik bir etkinin ortaya çıkmasının zaman alacağını da kabul ediyorlar.

“Nihai hedef, COVID-19 enfeksiyonundan sonra bazı insanlarda görülen bilişsel sorunları önleyebilmek ve tersine çevirebilmektir. Sonuçlarımız bu semptomların temelini anlamada önemli bir ilerleme olsa da, müdahaleleri önermeden ve test etmeden önce nedenleri ve etkileri konusunda daha fazla araştırmaya ihtiyaç var” dedi.

Çalışma Nature Medicine dergisinde yayımlandı.

Kaynak: https://www.iflscience.com

Derleyen: Figen Berber

Çalışmaya Göre COVID, Enfeksiyondan Yıllar Sonra Beyin Fonksiyonlarını Etkileyebilir