Biri Ankara’da Olan 41 Yer UNESCO Dünya Mirası Listesine Girdi
Dünya Mirası Alanları, küresel olarak tanınan yapılar ve ‘Üstün Evrensel Değere’ sahip alanlardır; bu da herkes için özel bir öneme sahip oldukları anlamına gelmektedir.
Birleşmiş Milletler’in UNESCO olarak da bilinen kültür kurumu, Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da yapılan görüşmelerin ardından koruma altına alınan alanların listesini dünya genelinde 1.100’den fazla alana genişletti.
Kore’deki gizemli mezarlıklar ve Danimarka’daki Viking çağı kaleleri bu hafta açıklanan 41 yeni Dünya Mirası alanı arasında yer alıyor.
Görüşmeler halen devam ettiğinden, UNESCO bugün bir alanı daha Dünya Mirasına dahil edebilir ve Madagaskar’ın Andrefana Kuru Ormanları gibi mevcut alanların kapsamını da genişletebilir.
2023’ün en çarpıcı Dünya Mirası Alanlarını incelerken, güzelliklerini kendiniz görmek için aşağı kaydırın.
KÜLTÜREL ALANLAR
Jingmai Dağı’nın Eski Çay Ormanları, Çin
Jingmai Dağı’nda yer alan bu kültürel manzara, çay tarlaları ve binlerce yıl önce inşa edilmiş köylerden oluşmaktadır. Çay bitkileri, dağın 5 ft’e kadar yağmur getirebilen subtropikal musonlara maruz kalması sayesinde özellikle bu bölgede gelişmektedir.
Yerel yerli topluluklar da asırlık törenlere ve doğa odaklı kutlamalara katılırken bu bitkileri kullanıyor. UNESCO’ya göre, bu durum öncelikle ruhların çevredeki bitki örtüsü arasında yaşadığına dair Çay Ataları inancına atıfta bulunmaktadır.
Gaya Tumuli mezar höyükleri, Güney Kore
Bu sıra dışı höyükler, MS 1 ila 6. yüzyıllar arasında orta-güney Kore’de hüküm sürmüş olan Gaya Konfederasyonu’nun antik mezar alanlarıdır. Bu alanların şeklinin, liderlerin ‘kültürel ortaklıkları paylaşırken özerk siyasi eşitler’ olarak var olduğu siyasi sistemin de sembolü olduğuna inanılıyor.
UNESCO şunları ekledi: “Tümülüs alanlarında yeni mezar biçimlerinin ortaya çıkması ve mekânsal hiyerarşinin yoğunlaşması, Gaya toplumunun tarihi boyunca yaşadığı yapısal değişiklikleri yansıtmaktadır.
Geyik taşı anıtları, Moğolistan
Karmaşık bir şekilde süslenmiş bu geyik taşları bir zamanlar Geç Bronz Çağı’nda (M.Ö. 1200 ila 600) törenlerin ve cenaze törenlerinin bir parçası olarak kullanılmıştır. Boyları 13 metreyi bulan bu sütunların üzerine geyik resimleri kazınmıştır ve Moğolistan’daki bir dizi ‘kurban sunağında’ yer almaktadır.
UNESCO komitesi, “Son derece stilize veya temsili geyik oymalarıyla kaplı geyik taşları, M.Ö. 2. ve 1. binyıllar arasında gelişen ve sonra yavaş yavaş yok olan Avrasya Bronz Çağı göçebelerinin kültürüne ait günümüze ulaşan en önemli yapılardır” dedi.
Gedeo kültürel manzarası, Etiyopya
Bu olağanüstü anıtlar, Ana Etiyopya Riftinin doğu kenarı boyunca uzanan kutsal ormanların kalbinde yer almaktadır. Doğal çevreye büyük önem veren yerli Gedeo topluluğunun diniyle yakından bağlantılıdırlar.
Topluluk ayrıca kahve ve diğer bitkileri yetiştirirken yerel orman yönetimini desteklemek için asırlık gelenekleri kullanmaktadır.
Tarih öncesi Talayotik Menorca sit alanları, İspanya
Bu sıra dışı megalit Stonehenge ile esrarengiz bir benzerlik taşısa da aslında İspanya’da yer almaktadır. Yapı ‘taylot’ olarak biliniyor ve Batı Akdeniz’deki Minorka adasında bulunan birçok Bronz Çağı yapısından biri.
Bu oluşumların birçoğunun savunma amaçlı kullanıldığı düşünülse de, diğerleri net olarak anlaşılamamıştır. Yine de UNESCO, konumunun dini anlamı olabilecek ‘astronomik yönelimlere’ karşılık geldiğini kabul ediyor.
Koh Ker, Kamboçya
Kamboçya ormanlarının merkezinde yer alan bu antik alan, MS 928 ila 944 yılları arasında inşa edilmiş çok sayıda kutsal tapınak ve mabetten oluşmaktadır. Alanın 23 yıllık bir süre zarfında inşa edildiği ve bir zamanlar kısa bir süre için tüm Khmer İmparatorluğu’nun başkenti olduğu düşünülmektedir.
Sanatsal ifadenin şehrin merkezinde yer aldığını gösteren bir dizi heykel, yazıt ve duvar resmi bugün hala burada bulunmaktadır.
Viking çağı kaleleri, Danimarka
Bu halka şeklindeki yapılar UFO benzeri ekin çemberleri gibi görünse de, aslında Viking çağı kaleleridir. Norsemen olarak da bilinen Vikingler, İskandinavya’dan gelen ve Avrupa’da vahşet ve şiddetle tanınan bir grup denizci insandı.
MS 793’ten 1066’ya kadar süren yolculukları sırasında Kuzey Afrika ve Orta Doğu’ya kadar ulaşmış olabileceklerine inanılıyor. Aggersborg, Fyrkat, Nonnebakken, Trelleborg ve Borgring’deki halka şeklindeki kaleleri, önemli kara ve deniz yollarının yakınında stratejik olarak konumlandırılmıştı.
Halka şeklindeki kalelerin tam olarak ne amaçla inşa edildikleri bugüne kadar gizemini korumuştur.
DOĞAL SİT ALANLARI
Anticosti, Kanada
Bu olayın 447 milyon yıl önce, çoğu canlının okyanuslarda yaşadığı bir dönemde oksijen seviyesinin düşmesi nedeniyle meydana geldiği düşünülmektedir. Ancak bu durum, dinozorların yaklaşık 66 milyon yıl önce dev bir asteroidin Dünya’ya çarpmasıyla gerçekleşen ölümüyle karıştırılmamalıdır.
UNESCO, ‘Fosillerin bolluğu, çeşitliliği ve mükemmel korunmuşluğu olağanüstüdür ve dünya standartlarında bilimsel çalışmalara olanak sağlamaktadır’ dedi.
Bale Dağları Milli Parkı, Etiyopya
UNESCO, Etopya’nın Bale Dağları’nı geniş vadileri, ormanları ve sayısız şelalesi sayesinde ‘olağanüstü güzellikte bir mozaik’ olarak tanımlamıştır. Arazinin benzersiz şekli, yıllar önce meydana gelen lav püskürmeleri ve buzullaşmanın sonucudur.
UNESCO, “Mülk, ekosistem, tür ve genetik düzeylerde çeşitli ve benzersiz biyolojik çeşitliliği barındırmaktadır ve Park içinde, Etiyopya’da ve ötesinde milyonlarca insana su sağladığı ve geçim kaynaklarını desteklediği tahmin edilen beş büyük nehir doğmaktadır” dedi.
Kuzey Apeninler, İtalya’daki Evaporitik Karst ve Mağaralar
İtalya’daki bu inanılmaz alan, sadece 62 mil içinde 900’den fazla mağaradan oluşmaktadır. Kumtaşı içindeki minerallerin korunmasını ifade eden ‘evaporitik karst’ın dünyadaki ilk ve en iyi çalışılmış karst olduğuna inanılıyor.
UNESCO komitesi şunları eklemiştir: ‘Aynı zamanda yüzeyin 265 metre altına ulaşan, var olan en derin alçı mağaralarından bazılarını da içermektedir.
UNESCO’NUN EN YENİ 40 ALANI
KÜLTÜREL SİTELER
Antik Eriha/Tell es-Sultan (Filistin Devleti)
Kazan Federal Üniversitesi Astronomi Gözlemevleri (Rusya Federasyonu)
Khinalig Halkının Kültürel Peyzajı ve “Köç Yolu” Yaylacılık Rotası (Azerbaycan)
Pu’er’deki (Çin) Jingmai Dağının Eski Çay Ormanlarının Kültürel Peyzajı
Geyik Taşı Anıtları ve İlgili Tunç Çağı Alanları (Moğolistan)
Cerbe: Bir ada bölgesindeki yerleşim düzenine tanıklık (Tunus)
ESMA Müzesi ve Hafıza Mekanı – Eski Gizli Gözaltı, İşkence ve İmha Merkezi (Arjantin)
Eisinga Planetaryumu in Franeker (Hollanda)
Gaya Tumuli (Kore Cumhuriyeti)
Hopewell Tören Toprak İşleri (Amerika Birleşik Devletleri)
Erfurt’un Yahudi-Ortaçağ Mirası (Almanya)
Jodensavanne Arkeolojik Alanı: Jodensavanne Yerleşimi ve Cassipora Deresi Mezarlığı (Surinam)
Koh Ker: Antik Lingapura veya Chok Gargyar Arkeolojik Alanı (Kamboçya)
Soykırım anıt alanları: Nyamata, Murambi, Gisozi ve Bisesero (Ruanda)
Modernist Kaunas: İyimserlik Mimarisi, 1919-1939 (Litvanya)
Ulusal Arkeoloji Parkı Tak’alik Ab’aj (Guatemala)
Kuldīga’nın eski kenti (Letonya)
Talayotic Menorca’nın (İspanya) Tarih Öncesi Sit Alanları
Hoysalaların Kutsal Toplulukları (Hindistan)
Santiniketan (Hindistan)
İpek Yolları: Zarafşan-Karakum Koridoru (Tacikistan, Türkmenistan, Özbekistan)
Si Thep Antik Kenti ve İlişkili Dvaravati Anıtları (Tayland)
Yogyakarta’nın Kozmolojik Ekseni ve Tarihi Simgesel Yapıları (Endonezya)
Gedeo Kültürel Peyzajı (Etiyopya)
Nimes Maison Carrée (Fransa)
İran Kervansarayı (İran (İslam Cumhuriyeti))
Tr’ondëk-Klondike (Kanada)
Viking Çağı Halka Kaleleri (Danimarka)
Ortaçağ Anadolu’sunun Ahşap Hipostil Camileri (Türkiye)
Zagori Kültürel Peyzajı (Yunanistan)
Žatec ve Saaz Şerbetçiotu Manzarası (Çekya)
DOĞAL SİTELER
Anticosti (Kanada)
Bale Dağları Milli Parkı (Etiyopya)
Turan’ın Soğuk Kış Çölleri (Kazakistan, Türkmenistan, Özbekistan)
Kuzey Apeninler’deki (İtalya) Evaporitik Karst ve Mağaralar
Odzala-Kokoua Orman Masifi (Kongo)
Nyungwe Ulusal Parkı (Ruanda)
Tigrovaya Balka Doğa Koruma Alanı’nın Tugay ormanları (Tacikistan)
Pelée Dağı’nın Volkanları ve Ormanları ile Kuzey Martinik’in Pitonları (Fransa)
‘Uruq Bani Ma’arid (Suudi Arabistan)
Derleyen: Feyza ÇETİNKOL
Eşek Kulaklı Kral Midas’ın Kenti Gordion UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne Girdi
Kaynak: Biri Ankara’da Olan 41 Yer UNESCO Dünya Mirası Listesine Girdi/ Biri Ankara’da Olan 41 Yer UNESCO Dünya Mirası Listesine Girdi/ Biri Ankara’da Olan 41 Yer UNESCO Dünya Mirası Listesine Girdi