Alzheimer ile Burun Karıştırma Arasında Şaşırtıcı Bir Bağlantı Bulundu
Çalışma, burnunuzu karıştırmak ile bunama riskini artırmak arasında zayıf ama makul bir bağlantı olduğunu ortaya koydu.
Burnunuzu karıştırmanın iç dokulara zarar verdiği durumlarda, kritik bakteri türleri beyne giden daha açık bir yola sahip olur ve bu da onların varlığına Alzheimer hastalığının belirtilerine benzeyen şekillerde tepki verir.
Şimdiye kadar destekleyici araştırmaların insanlardan ziyade fareler üzerinde yapılmış olması başta olmak üzere burada pek çok uyarı bulunmaktadır, ancak bulgular kesinlikle daha fazla araştırmaya değerdir ve bir gizem olarak kalan Alzheimer’ın nasıl başladığına dair anlayışımızı geliştirebilir.
Bir araştırma ekibi, Chlamydia pneumoniae adı verilen ve insanları enfekte ederek zatürreye neden olabilen bir bakteri ile testler yaptı. Bu bakteri aynı zamanda geç başlangıçlı demanstan etkilenen insan beyinlerinin çoğunda da keşfedilmiştir.
Farelerde bakterinin koku alma sinirine (burun boşluğu ile beyni birleştiren) kadar ilerleyebildiği gösterilmiştir. Dahası, burun epitelinde (burun boşluğunun çatısı boyunca uzanan ince doku) hasar olduğunda, sinir enfeksiyonları daha da kötüleşti.
Bu da fare beyinlerinde, enfeksiyonlara yanıt olarak salınan bir protein olan amiloid-beta proteininin daha fazla birikmesine yol açtı. Bu proteinin plakları (veya kümeleri) Alzheimer hastalığı olan kişilerde de önemli konsantrasyonlarda bulunur.
Çalışmanın yayınlandığı Ekim 2022’de nörobilimci James St John, “Chlamydia pneumoniae’nın doğrudan burundan çıkıp beyne gidebileceğini ve burada Alzheimer hastalığına benzeyen patolojileri tetikleyebileceğini ilk kez biz gösterdik” dedi.
“Bunun bir fare modelinde gerçekleştiğini gördük ve kanıtlar potansiyel olarak insanlar için de korkutucu.”
Bilim insanları, C. pneumoniae’nın farelerin merkezi sinir sisteminde yer edinme hızı karşısında şaşırdılar; enfeksiyon 24 ila 72 saat içinde gerçekleşti. Bakteri ve virüslerin burnu beyne giden hızlı bir yol olarak gördüğü düşünülüyor.
Etkilerin insanlarda da aynı olacağı, hatta amiloid-beta plaklarının Alzheimer’ın bir nedeni olduğu kesin olmasa da, bu yaygın nörodejeneratif durumu anlama mücadelesinde umut verici ipuçlarını takip etmek yine de önemlidir.
St John, “Bu çalışmayı insanlarda da yapmamız ve aynı yolun aynı şekilde işleyip işlemediğini teyit etmemiz gerekiyor” dedi.
“Bu, pek çok kişi tarafından önerilmiş ancak henüz tamamlanmamış bir araştırma. Bildiğimiz şey, aynı bakterilerin insanlarda da bulunduğu, ancak oraya nasıl ulaştıklarını henüz çözemediğimizdir.”
Burun karıştırmak pek de nadir görülen bir şey değil. Aslında, her 10 kişiden 9’u bunu yapıyor olabilir… diğer türlerden bahsetmiyorum bile. Faydaları net olmasa da, bunun gibi çalışmalar burun karıştırmadan önce bizi duraklatmalıdır.
Gelecekte insanlarda da aynı süreçlerle ilgili çalışmalar yapılması planlanıyor; ancak o zamana kadar St John ve meslektaşları, koruyucu burun dokusuna verdiği potansiyel zarar nedeniyle burnunuzu karıştırmanın ve burun kıllarınızı yolmanın “iyi bir fikir olmadığını” öne sürüyor.
Ekibin yanıt aradığı önemli bir soru da, artan amiloid-beta protein birikimlerinin, enfeksiyonla mücadele edildiğinde tersine çevrilebilecek doğal ve sağlıklı bir bağışıklık tepkisi olup olmadığıdır.
Alzheimer’ın son derece karmaşık bir hastalık olduğu, üzerinde yapılan çok sayıda araştırmadan ve bilim insanlarının onu anlamaya çalışırken kullandıkları çok farklı açılardan anlaşılmaktadır – ancak her araştırma bizi onu durdurmanın bir yolunu bulmaya biraz daha yaklaştırmaktadır.
St John, “65 yaşın üzerine çıktığınızda risk faktörünüz artıyor, ancak diğer nedenlere de bakıyoruz, çünkü sadece yaş değil, çevresel maruziyet de söz konusu” dedi.
“Bakteri ve virüslerin kritik öneme sahip olduğunu düşünüyoruz.”
Derleyen: Feyza ÇETİNKOL
Kaynak: Alzheimer ile Burun Karıştırma Arasında Şaşırtıcı Bir Bağlantı Bulundu