3200 Yıllık Tablette Tanrının En Eski Adı Bulunmuş Olabilir: Yahveh
Batı Şeria’da bulunan eski bir tablet, arkeologlar tarafından keşfedilen bir yazıtla, Tanrı’nın İbranice adının en eski formunu içerebileceği düşünülen önemli bir arkeolojik buluntu olarak ön plana çıkıyor.
Bu küçük, posta pulu büyüklüğündeki tablet, üzerinde Tanrı’nın İbranice adı olan Yahweh’i taşıyan bir metin içermekte ve en az 3.200 yıl önce yapıldığına inanılmaktadır.
Uluslararası bir arkeolog ekibi, bu önemli keşiflerini Batı Şeria’da, İncil’deki Vaat Edilmiş Topraklar olarak adlandırılan bölgede, Elba Dağı’nda gerçekleştirdikleri kazılarda ortaya çıkardı.
Tablet, antik İsrail’in tarihinde bilinen tüm İbranice yazıtlardan daha eski bir tarihe işaret edebilecek bir yazıya sahip olmasıyla dikkat çekiyor.
Bu eski tabletin içeriği, Tanrı’nın, sözünde durmayanları lanetleyen bir metinle doludur. Yazıt, Tanrı’nın İbranice adını içeriyor ve üzerindeki 48 harflik metin, lanetlemelerle dolu bir ifade içermektedir.
Eğer bu bulgu ilerleyen araştırmalarla doğrulanırsa, Mesha Steli levhasından yaklaşık 2.000 yıl daha eski olacak ve tarih öncesi döneme ışık tutacak önemli bir keşif olacaktır.
Elde edilen bu bilgiler, tabletin İncil’de bahsi geçen Elba Dağı’nda yapılan kazılarda keşfedildiğini ve antik İsrail’in tarihinde önemli bir rol oynayan olaylarla bağlantılı olduğunu göstermektedir.
İncil’e göre, Musa’nın İsraillileri kölelikten kurtardıktan sonra, Ebal Dağı’nda bir sunak inşa etmesi ve Vaat Edilmiş Topraklara girişinin yasaklanmasıyla ilgili bir hikaye anlatılır.
Musa’nın halefi Yeşu’nun Ebal’de Antlaşma’yı yenileyen bir sunak inşa ettiği söylenir ve arkeolog Adam Zertal, bu sunağı 17 yıl önce ortaya çıkarmıştır.
Ancak, bu keşif bazı tartışmalara da neden olmuştur. Scott Stripling, tabletin Helenistik ve Roma dönemlerinde bilinen lanet tabletlerinden farklı olduğunu belirtiyor ve bu tabletin Demir Çağı I ve Geç Tunç Çağı’na tarihlendiğini vurguluyor.
Ancak, bazı arkeologlar tabletin geçmişte bir balık yemi olarak kullanıldığını öne sürüyorlar ve üzerindeki yazının aşınma sonucu ortaya çıkan kazımalardan kaynaklandığını iddia ediyorlar.
Bu araştırmalar, arkeologların antik tarih ve kültürle ilgili daha fazla bilgi edinmek için yaptıkları çalışmaların ne kadar önemli olduğunu bir kez daha ortaya koymaktadır.
Tablet, İsrailoğullarının antik dönemdeki varlığına dair önemli ipuçları sunabilir ve ilerleyen araştırmalarla bu antik metin ve keşif daha da aydınlatılacaktır.
Derleyen: Feyza ÇETİNKOL
Kaynak: 3200 Yıllık Tablette Tanrının En Eski Adı Bulunmuş Olabilir: Yahveh