Arılar Matematik Problemi Çözüyor

Bulgulara göre arıların beyni, temel matematik yeteneğine sahip ve bu da yapay zekayı geliştirebilir.
Araştırmacılar, beynin büyüklüğü ile gücü arasındaki ilişkiyi anlamamızı sağlayacak bir keşifle birlikte arıların temel matematiği anlayabileceklerini gösterdi.
Avustralyalı ve Fransız araştırmacılar, bal arılarının sıfır kavramını anlayabileceklerini saptayarak arıların toplama ve çıkarma gibi aritmetik işlemlerini yapıp yapamayacağını test etmeye karar verdi.
Matematik problemi çözmek; sayıların karmaşık zihinsel yönetimini, uzun vadeli kuralları ve kısa süreli çalışma belleğini içeren karmaşık bir bilişsel seviye gerektirir.
Bir bal arısının minyatür beyninin bile temel matematiksel işlemlerini kavrayabildiğinin açığa çıkarılması, ‘Yapay Zekanın’ gelecekteki gelişimi için özellikle de hızlı öğrenmenin geliştirilmesinde önemli etkenlerden biri olacak.
Avustralya Melbourne’deki RMIT Üniversitesi’nden araştırmacılar tarafından yürütülen bu yeni çalışma, arılara toplama ve çıkarma için sembolik olarak renkleri tanımanın öğretilebileceğini ve arıların bu bilgileri aritmetik problemleri çözmek için kullanabileceklerini gösterdi.
RMIT Doçent Doktor Adrian Dyer, toplama ve çıkarma gibi sayısal işlemlerin karmaşık olduğunu, bunun için iki işlem seviyesi gerektiğini söyledi.
Dyer: “Kısa süreli belleğinizdeki belirli bir sayıyı zihinsel olarak manipüle ederken uzun süreli belleğinizde ekleme ve çıkarma ile ilgili kuralları tutabiliyor olmanız gerekir.” dedi.
“Bunun üzerine arılarımız aritmetik problemleri çözmek için görsel yardım verilmeden artı veya eksi gibi soyut kavramları tanımayı öğrendiklerinde kısa süreli anılarını kullandı.”
“Bulgularımız gelişmiş sayısal bilişin doğada, hayvanlar arasında daha önce tahmin edilenden çok daha yaygın bulunabileceğini gösteriyor.”
“Eğer matematik büyük bir beyne ihtiyaç duymazsa yeni problemlerin hızlı bir şekilde öğrenilmesini geliştirmek için hem uzun vadeli kuralların hem de çalışma hafızasının etkileşiminin yeni yolları bulunabilir.”
Hayvanların karmaşık sayı becerilerini bilmesi veya öğrenmesi ile ilgili bilim dünyasında ciddi tartışmalar yaşanıyor.
Birçok tür, miktarlar arasındaki farkı anlayabilir ve bunu yiyecek aramak, karar vermek ve sorunları çözmek için kullanabilir. Ancak kesin sayı ve aritmetik işlemler gibi sayısal biliş daha karmaşık bir işlem seviyesi gerektirir.
Önceki çalışmalar bazı primat (maymungillerden), kuş, bebek ve örümceklerin de bu beceriye sahip olduğunu göstermiştir. Science Advances’te yayımlanan yeni araştırma, bu listeye arıları da ekliyor.
Deney, RMIT’deki Bio Inspired Digital Sensing-Laboratuvarındaki (BIDS-Lab) Araştırmacı Doktor Scarlett Howard tarafından Y şeklindeki bir labirenti ziyaret etmek için bireysel bal arıları eğitimi gerçekleştirdi.
Arılar labirentte doğru bir seçim yaptığında bir miktar şeker suyu, yanlış seçim yaptığında ise acı bir kinin çözeltisi aldı.
Eğer bir yer iyi bir besin kaynağı sağlıyorsa bal arıları oraya geri döner. Bu nedenle arılar besin toplamak ve öğrenmeye devam etmek için tekrar tekrar deneysel kuruluma geri döner.
Bir arı labirente girdiğinde 1 ile 5 şekil arasında bir dizi element görür.
Mavi şekiller arının eklemesi gerektiği anlamına gelir. Sarı ise arının çıkarması gereken anlamına gelir.
İlk numarayı gördükten sonra arı bir delikten labirentin soluna veya sağına uçmayı seçtiği karar odasına uçar.
Bir tarafın soruna yanlış bir çözümü vardır. Diğer tarafın da artı ya da eksi olanlarından birinin doğru çözümü vardır. Bu arada doğru cevap, arıların labirentin sadece bir tarafını ziyaret etmeyi öğrenmelerini önlemek için, deney boyunca rastgele değiştirildi.
Deneyin başında, arılar sorunun nasıl çözüleceğini çözene kadar rastgele seçimler yaptı.
Nihayet 4 ile 7 saat süren 100’den fazla öğrenme denemesi sonunda arılar mavinin +1 olduğunu, sarının ise -1 olduğunu öğrendi. Arılar sonunda kuralları yeni numaralara uygulayabilir hale geldi.
Scarlett Howard, Mısırlılar ve Babillilerin MÖ 2000 civarında aritmetik kullandıklarına dair bir kanıtla birlikte temel matematiği anlama yeteneğinin, tarihsel olarak insan toplumlarının gelişmesinde çok önemli bir rol oynadığını söyledi.
“Şimdilerde eksi bir, sembol çıkarma yapmanız gerektiği anlamına gelirken artı bir sembolü de iki veya daha fazla miktar eklemeniz gerektiğini, çocukların anlayabileceği gibi, basit bir şekilde gösterir.” dedi.
“Bulgularımız matematik sembollerinin karmaşık bir dil olarak anlaşılmasının, birçok beynin muhtemelen başarabileceği bir şey olduğunu gösteriyor ve kaç insan kültürünün bağımsız olarak aritmetik becerileri geliştirdiğini açıklamaya yardımcı oluyor.”