Myanmar veya diğer adı ile Birmanya’da bulunmuş olan 100 milyon yıllık amber kalıntıları son birkaç yılda oldukça ilgi çekici ve önemli keşiflere imza atılmasını sağladı. Bulunan fosillerin içerisinde dinozor tüylerinden, bütün bir dinozor kuyruğundan tutun da bilinmeyen örümcek gruplarına veya çok çok önce yok olmuş böcek türlerine kadar oldukça sağlam kalıntılar mevcut.
Kretase’de hayvan faunasının son derece zengin olduğu bir dönemden, aslında fosilleşmiş ağaç reçinesi olan amberlerin içinde bugüne ulaşacak kalıntılar kalmış olması oldukça büyük bir fırsat demek aslında. Çünkü bulunan bazı organizma veya yapıların -büyük ölçüde yumuşak doku içermelerinden dolayı- amber dışında fosilleşeceği diğer birçok ihtimal için büyük ölçüde yok olacağı veya zarar göreceği kesin gibidir.
Check List’te açık erişimli olarak yayımlanan çalışmayı yürüten Zoological Research Museum Alexander Koenig ve Leibniz Hayvan Biyoçeşitliliği Enstitüsü’nden Thomas Wesener ve doktora öğrencisi Leif Moritz’in çalışmalarından önce amber içerisinde bulunan türlerden üçü daha önce keşfedilmiş türlerdi. Ne var ki, mevcut araştırmada 450 kırkayak fosilini inceleyen bilimciler, bu kırkayakların bugün Dünya’da gezinmekte olan kırkayak takımlarından 16’da 13 tanesini temsil ettiklerini belirtti.
Bu takımlardan yarısına ait en eski bilinen fosiller de incelenen amberlerden elde edildi. Mikro-bilgisayarlı tomografi ile analizlerini gerçekleştiren araştırmacılar bu teknolojide incelenen örneklere bütün yönlerden X-ışını göndererek 3 boyutlu görüntülerinin oluşturulmasını sağladı. Bu da amberin transparan yapısından da yararlanarak, örneklerin amberden çıkartılmadan bilgisayar modelleri ile kolaylıkla incelenmesini sağlıyor.
Çalışılan amber kalıntıları özel koleksiyonlardan toplandı. Önümüzdeki birkaç yıl içerisinde de, yeni keşfedilen türler tanılanacak ve bugün yaşayanlar ile karşılaştırılarak son 100 milyon yılda bu böceklerin geçirdiği morfolojik fizyolojik değişimler tespit edilmeye çalışılacak. Bu incelemeler sayesinde, İtalyan Alpler’inin güneyindeki ve Madagaskar’daki yerel kırkayak zenginliğinin evrimsel süreç içerisinde 100 milyon yıldan ne kadar daha önce ortaya çıktığını ve kökenlendiğinin anlaşılması planlanıyor.
Bilim insanlarına göre Kretase döneminden kırkayakların, günümüzde Güneydoğu Asya’daki türlerden çok büyük bir farkı yok. Bu da kırkayak soyağacının son dallarının oldukça uzun olabileceğine işaret ediyor. Bir diğer taraftan farklı takımlar birbirinden çok büyük ölçüde farklılaşmış ve ayrışmış görünüyor. Örneğin, dinozorların çağında, mümkün olduğunca sıvı besinleri emmek için one doğru uzun kafalarını kullanan Kolobognata (Colobognatha ) grubu oldukça yaygın bir türdü. Bugün yaşayan 12.000 kırkayak türünden yalnızca 500’ü kolobognat.
Sekiz bacaklı yumurtadan yeni çıkmış bir krkayakçığın keşfedilmesi bilim insanlarına göre bu türlerin reçine üreten ağaçlarda yaşayıp ürediklerine işaret ediyor. 400 milyon yıldan daha önce yeryüzünde bulunan oldukça büyük ve iri gözleri olan ilk kırkayaklar ilk omurgalılardan da önce yaprak yiyerek yaşayan karadaki ilk hayvanlardandı.
Arthropleura, cinsinin üyeleri 2 metre boyuna ve 50-80 santimetre genişliğe sahip olabiliyordu ki bu da Dünya’ya gelmiş en büyük artropoddu. Neden büyük olanların yok olup küçük türlerin yaşamlarına devam ettiği henüz bilinmiyor. Bu da büyük ölçüde Mezozoik’ten (252-66-millyon yıl öncesi) kalan iyi korunmuş fosillerin son derece yetersiz olmasından kaynaklanıyor.
Kaynak: BilimFili.com:” 100 Milyon Yıllık Amber İçinde 450 Kırkayak Fosili”
https://bilimfili.com/100-milyon-yillik-amber-icinde-450-kirkayak-fosili/